De AEX is sinds begin dit jaar maar liefst meer dan 18 procent gestegen. Gaan we verder terug, dan is het resultaat nog indrukwekkender. Had je een jaar geleden € 100.000 in de AEX gestoken, dan was je vermogen nu € 125.000 geweest.

Hoe ontstaat de stijging van de koers?

De stijging van de aandelenkoersen is grotendeels het werk van de Europese Centrale Bank. Deze instantie stelt vele miljarden beschikbaar aan banken en overheden. Die kunnen dit geld tegen minimale kosten lenen. De bedoeling is dat zij dit op hun beurt ook weer uitgeven en uitlenen. Bedrijven profiteren van al dit geld doordat ze meer opdrachten krijgen van overheden.

Daarnaast lenen banken het geld uit aan klanten, die dit geld vervolgens ook weer uitgeven bij bedrijven. Die bedrijven verkopen daardoor meer en dat is weer goed voor de waarde van dit bedrijf en van de aandelen horende bij dit bedrijf.

Waarom leveren alternatieven weinig op?

Beleggers kopen op dit moment massaal aandelen. Dit doen ze onder meer omdat er weinig alternatieven zijn. Beleggen in goud of olie is nu erg risicovol, dat blijkt wel uit alle recente schommelingen en dalingen.

Andere mogelijkheden die beleggers hebben is het kopen van obligaties, ofwel: het geld uitlenen aan bedrijven of overheden. Maar diezelfde bedrijven en overheden kunnen nu juist goedkoop geld lenen van de ECB. Er is bij bedrijven en overheden in Europa dus minder reden om beleggers om hun geld te vragen.

Hoe ontstaat de huidige luchtbel?

Door al het goedkope geld dat de ECB nu in de economie pompt, kan een luchtbel ontstaan. Beleggers blijven steeds opnieuw aandelen kopen omdat ze de stijgingen niet mis willen lopen. De waarde van aandelen neemt in dat geval steeds verder toe, totdat men erachter komt dat de stijging eigenlijk niet meer realistisch is. Dan kan er een grote daling volgen.

Hoe realistisch is de huidige koers?

Een manier om te achterhalen of de koers van aandelen op een realistisch niveau staat, is de koers-winst-verhouding. Deze verhouding toont aan wat de koers van een aandeel van een onderneming is, in relatie tot de winst die diezelfde onderneming maakt. Is deze verhouding hoog, dan is het risico groot. Je betaalt als belegger relatief veel voor het aandeel in de onderneming, terwijl de winst relatief laag is.

Op dit moment hebben Nederlandse bedrijven (AEX) een koers-winst-verhouding van 17,5. Dat is hoog, dus de kans op verdere stijging wordt daarmee kleiner. Het gemiddelde van de hele vorige eeuw is een verhouding van 14,3. Nu zitten we daar fors boven. Om een aandeel van een bedrijf te kopen, betaal je nu dus meer dan gemiddeld.  

Ja, de aandelenkoers kan nog verder stijgen gezien het initiatief van de ECB. Wel is het nog lang niet zeker dat de winsten van bedrijven ook écht gaan toenemen. Valt de toekomstige winst van die bedrijven inderdaad tegen, dan is aannemelijk dat de koersen dalen. De luchtbel begint in dat geval leeg te lopen.