Nederlandse ziekenhuizen kun je op drie niveaus indelen: de academische ziekenhuizen, de topklinische ziekenhuizen, en de algemene of streek ziekenhuizen. In alle ziekenhuizen kun je terecht voor de basiszorg, zeg maar de routinebehandelingen. Wordt het ingewikkelder, dan moet je afhankelijk van de kwaal voor een behandeling, naar een academisch of topklinisch ziekenhuis.

A) Academisch ziekenhuis
Een academisch ziekenhuis wordt ook wel een UMC genoemd; Universitair Medisch Centrum. Hier werken specialisten die behandelingen uitvoeren die zo zeldzaam of ingewikkeld zijn, dat ze vrijwel alleen in academische ziekenhuizen kunnen worden uitgevoerd. De academische ziekenhuizen zijn gelieerd aan een universiteit via de opleiding geneeskunde. Nederland telt 8 academische ziekenhuizen.

Bekijk in deze lijst wat het Beste Academische Ziekenhuis is

B) Topklinisch ziekenhuis
Topklinische ziekenhuizen zijn ziekenhuizen die naast basiszorg ook complexe zorg uitvoeren. Deze ziekenhuizen zijn gespecialiseerd in één of meerdere zorggebieden. Deze grotere ziekenhuizen ontvangen patiënten uit een wijder gebied dan de kleinere, algemene ziekenhuizen.

Topklinische centra voeren veel innovatief onderzoek uit om voorop te blijven lopen binnen hun specialisme. Topklinische ziekenhuizen zijn ook voor artsen belangrijke opleidingscentra. In Nederland voldoen 28 ziekenhuizen aan de criteria om zich topklinisch te mogen noemen.

Volgens Dana Ploeger van de Samenwerking Topklinische Ziekenhuizen (STZ), onderscheiden topklinische ziekenhuizen zich door hun patiëntgerichte onderzoek. Als voorbeeld noemt ze de innovatieve zorg van het Maxima Medisch Centrum in Eindhoven. "Daar is in samenwerking met de TU Eindhoven een heel klein pyjamaatje ontwikkeld voor te vroeg geboren baby's. Omdat de sensoren in dat pyjamaatje verwerkt zitten, hoeven er geen stickers meer op de huid van de baby's geplakt te worden", zegt Ploeger.

Het Topklinische Deventer Ziekenhuis bleek ‘gemiddeld’ het beste ziekenhuis van Nederland 2014 / 2015

C) Algemeen ziekenhuis
Algemene ziekenhuizen behandelen patiënten met aandoeningen die veel voorkomen. Als de zorg ingewikkelder wordt, dan verwijzen deze ziekenhuizen patiënten door naar een topklinisch of academisch ziekenhuis. De algemene ziekenhuizen zijn meestal wat kleiner en worden met name door patiënten uit de regio bezocht. Nederland telt 54 algemene ziekenhuizen.

Ondanks de specialistische zorg die de topklinische ziekenhuizen leveren, is de kwalificatie ‘topklinisch’ nog lang niet zo bekend als ‘academisch’. Dat komt volgens Diana Ploeger (STZ) omdat de samenwerking vroeger vooral voor artsen bedoeld was. "Maar je ziet wel dat steeds meer ziekenhuizen zich nu als zodanig profileren." In de loop van volgend jaar lanceert STZ een online zorgregister. Daarin kunnen patiënten precies opzoeken welk topklinisch ziekenhuis welke behandelingen uitvoert.