Hoger opgeleiden en de zorgverzekering: de feiten
Wat is solidariteit eigenlijk?
Een beladen onderwerp: zorgpremie en opleiding. Politici en kranten spraken hun verontwaardiging erover uit. Zekur, Bewuzt, Promovendum en CZ Direct: allen brengen ze de solidariteit in gevaar. Maar welke solidariteit precies? Begin 2013 zette het Centraal Planbureau (CPB) de feiten op een rij in twee rapporten: Tussen keuze en solidariteit en De prijs van gelijke zorg. Hun inzicht: hoger opgeleiden betalen het dubbele van vmbo’ers, maar gebruiken slechts de helft.
Nederlanders met een hoger inkomen declareren de helft aan zorgkosten maar betalen het dubbele aan zorgpremie, zo concludeerde het CPB. Een vmbo’er betaalt inclusief werkgeversbijdrage jaarlijks 2.000 euro aan zorgpremie en gebruikt 3.000 euro. Iemand met een hogere opleiding betaalt 4.000 en gebruikt 2.000 euro. 
Politiek links en rechts lijnrecht tegenover elkaar
SP, PvdA en PVV waren het oneens met de conclusies van het CPB. De VVD was er juist blij mee. Anne Mulder van de VVD gaf aan: “Je kan niet van bepaalde mensen vragen dat ze steeds meer aan zorg moeten betalen, terwijl ze niet meer gebruiken.” Maar enkele dagen geleden stemde collega Edith Schippers juist in met het aan banden leggen van de doelgroepverzekering.
CPB is neutraal
Interessant is dat alle politieke partijen het CPB-document een politieke kleur willen meegeven. Daarmee konden ze de conclusies van het rapport accepteren of juist weerleggen. Onzinnig. Het CPB oordeelt neutraal, net als het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek), de AFM (Autoriteit Financiële Markten) of andere onderzoekende / uitvoerende organisaties van het rijk.
Wat is solidariteit precies?
De doelgroepdiscussie werd door velen opgepakt om de term solidariteit weer nieuw leven in te blazen. Maar de vraag die steeds ontbreekt is: wat is solidariteit nou precies? Hoeveel premie moeten hoger opgeleiden extra inleggen ten opzichte van lager opgeleiden om het stelsel het predicaat ‘solidair’ te geven?
Dit is solidariteit - deel 1
Zoals gezegd blijkt uit de cijfers van het CPB dat hoger opgeleiden 4.000 euro aan premie betalen en 2.000 declareren. Solidariteit zou kunnen betekenen dat lager opgeleiden ook 4.000 betalen maar meer mogen declareren, 3.000 euro bijvoorbeeld.
Dit is solidariteit - deel 2
Een solidair alternatief zou ook kunnen zijn dat lager opgeleiden de helft betalen maar hetzelfde mogen declareren. Ze betalen de helft van hoger opgeleiden: 2.000 euro, en mogen dan ook voor € 2.000 declareren
Dit is solidariteit - deel 3
De solidariteit die we nu hebben is een optelling van solidariteit nummer 1 en 2. Lager opgeleiden betalen 2.000 en declareren 3.000 euro. Is daarmee de huidige solidariteit doorgeslagen? Of kan het nog sterker? Zou zorg voor de lager opgeleiden gratis moeten worden? Ofwel: wat is het solidariteitsgebied?
Slecht gedrag beboeten?
Het CPB heeft getracht de discussie licht aan te wakkeren. Zo stelden ze de vraag of ongezond gedrag bestraft zou moeten worden. 33% van de lager opgeleiden rookt tegenover 20% van de hoger opgeleiden. En dat geeft een hogere kans op zorgkosten. Toch is dit een moeilijke discussie. Want moet je in dat geval ook de hoger opgeleide workaholic beboeten?
Het is jammer dat politici regelmatig objectieve gegevens van het CPB gebruiken om er in de eigen politieke kleur hun voordeel mee te doen. Dat staat een objectieve discussie in de weg. Maar dat het onderwerp rijp blijkt voor een omvangrijke discussie, is een feit. Anders hadden er nooit drie Eerste-Kamerleden tegen een reeds goedgekeurd wetsvoorstel gestemd.
