Stel: je kocht in 2007 een woning voor € 200.000. Met een buffer voor de bijkomende kosten en wat aanpassingen aan de woning, sloot je een aflossingsvrije hypotheek voor € 215.000. Dat was toen geen gek scenario. Helaas is de woning de afgelopen jaren ongeveer 8% minder waard geworden. Met moeite heb je het huis voor € 186.000 weten te verkopen. Omdat je niet op de hypotheek afgelost hebt, blijft er nu een restschuld van € 29.000 over.

Nationale Hypotheek Garantie
Heb je je woning met Nationale Hypotheek Garantie (NHG) gekocht, dan bestaat de kans dat je restschuld wordt kwijtgescholden. Daar kom je mogelijk voor in aanmerking wanneer de woning verkocht moet worden wegens bijvoorbeeld echtscheiding, werkloosheid, arbeidsongeschiktheid of overlijden van één van de eigenaren.

De afgelopen jaren werd NHG gezien als dé 'verzekering' voor een restschuld. Inmiddels heeft de woningmarkt een zware klap gehad en zijn er zóveel huishoudens met een restschuld, dat de organisatie achter NHG de regels heeft bijgesteld. Of je voor kwijtschelding in aanmerking komt is onder andere afhankelijk van je inkomen en de hypotheeklasten. Je hypotheekadviseur kan dit voor je narekenen.

Ga in gesprek met je bank
Kom je niet voor kwijtschelding in aanraking, dan moet je helaas echt zelf aan de slag met de restschuld. Laten we beginnen met je hypotheekverstrekker: die is niet blij. Er blijft immers een bedrag openstaan, waar geen onderpand voor is. Daarom eisen de meeste banken dat er een oplossing is voor de restschuld, vóór het koopcontract getekend wordt. Is dat niet het geval, dan kan je bank zelfs de verkoop van je woning blokkeren. De overdracht bij de notaris kan dan niet doorgaan.

Het is dus belangrijk dat je vóór verkoop van je woning contact hebt met je hypotheekverstrekker over de restschuld. Daarnaast is het verstandig als je ontbindende voorwaarden in de koopovereenkomst opneemt. Laat vastleggen dat het niet rondkrijgen van de financiering aan jouw kant een reden is tot ontbinding van de overeenkomst. Dit voorkomt dat je een boete moet betalen (meestal 10% van de koopsom), mochten er problemen optreden.

Restschuld meenemen naar de volgende hypotheek
Dan de financiering. De meest voor de hand liggende optie: je restschuld wordt onderdeel van de hypotheek op je nieuwe woning. Dat is een optie wanneer de bank bereid is je dat bedrag extra te lenen, bovenop je nieuwe hypotheek. Banken zijn daar niet dol op, maar afhankelijk van jouw persoonlijke financiële situatie (zoals bijvoorbeeld je spaargeld, de waarde en hypotheeksom van je nieuwe woning) gebeurt het wel.

Eerder schreven we al over de fiscale voor- en nadelen bij het meefinancieren van een restschuld. Kom je hier niet voor in aanmerking of ben je niet van plan om op korte termijn een nieuwe woning te kopen? Dan zijn er nog een aantal andere oplossingen.

De restschuld aflossen
Heb je voldoende spaargeld, dan kun je daarmee (een deel van) je restschuld aflossen. Dat kan dubbel voordeel zijn: je betaalt geen vermogensrendementsheffing over je spaargeld, en geen rente over de restschuld. Nadeel is dat je het bedrag dat je aflost natuurlijk niet meer op kunt nemen. Je moet dat bedrag dus echt kunnen missen.

Daarnaast bestaan er mogelijk nog andere spaarpotjes: Wellicht heb je binnen je hypotheek vermogen opgebouwd. Bijvoorbeeld via een kapitaalverzekering, levensverzekering of een bankspaarrekening. Daarin bouw je met een maandelijkse inleg een bedrag op waarmee je aan het eind van de looptijd (een deel van) je hypotheek kunt aflossen. Dat vermogen is fiscaal vriendelijk opgebouwd, dus er gelden strenge regels, maar onder voorwaarden kun je dat geld ook gebruiken om restschuld af te lossen. Een financieel adviseur kan precies voor je doorrekenen wat hierin je mogelijkheden zijn. 

Betalingsregeling met de bank
Is aflossen geen optie, dan zit er niets anders op: je zult een lening af moeten sluiten. Dat kan een persoonlijke lening of doorlopend krediet zijn bij de bank. Helaas is dat een relatief dure optie: waar de hypotheekrente momenteel tussen 2% en 4% zit, betaal je voor een lening gemakkelijk 7% of meer rente. Je rentelasten zijn dan dus zomaar twee à drie keer zo hoog dan wanneer je de restschuld in je hypotheek kunt onderbrengen. Sommige banken geven je overigens een rentekorting op de persoonlijke lening, als de hypotheek ook bij hen ondergebracht was.

De rente voor de persoonlijke lening kun je maximaal 10 jaar opgeven als aftrekpost, en voor restschuld die ontstaat na 1 januari 2015 zal dat 15 jaar zijn. Desalniettemin is een lening veruit de duurste optie. Wellicht zijn er nog mogelijkheden om onderhands een lening aan te gaan, bijvoorbeeld bij familie of vrienden. Omdat de rente bij de bank zo hoog is, is er voldoende ruimte om samen een rentepercentage af te spreken waar jullie allebei voordeel aan hebben.

Het ligt voor de hand: voorkomen is beter dan genezen. Dat doe je bijvoorbeeld door bij voorbaat geen te hoge hypotheek af te sluiten, je verhuisplannen uit te stellen of vóór verkoop al extra af te lossen. Helaas heb je die keuze niet altijd, en is een restschuld soms onvermijdelijk. Belangrijkste is dan om op tijd een oplossing te zoeken, en niet te wachten tot de overdracht bij de notaris. Wil je meer weten over het voorkomen, financieren of afbetalen van een restschuld, vul dan onderstaande informatiekaart in.