Hoe eng een inflatiespook eigenlijk is...
Inflatie: is dat nou erg of niet?

Het inflatiespook. Een term die stamt uit economieboeken. Niet de meest boeiende lectuur voor de gemiddelde lezer. Toch bepaalt de inflatie wat jij kunt kopen voor je geld. Is de inflatie laag, dan stijgen de prijzen van producten en diensten niet veel. Met andere woorden, jouw geld blijft zijn waarde behouden. Positief zou je denken. De Europese Centrale Bank (ECB) denkt daar echter anders over. Die stelt alles in het werk om te voorkomen dat de inflatie daalt naar een te laag niveau. Waarom doet de toezichthouder dat?
De ECB ziet het liefst dat de inflatie ongeveer twee procent per
jaar bedraagt. Hier is op dit moment geen sprake van. De teller
schommelt rond de 0,6 procent.
Waarom is het zo'n probleem?
Stel je wilt een nieuwe auto kopen en je weet dat deze over zes
maanden in prijs gestegen is. In dat geval stel je de aankoop niet
langer uit om de prijsstijging voor te zijn. De dreigende inflatie
zorgt voor stijgende verkopen, niet alleen bij de autodealer.
Dit werkt twee kanten op. Als je weet dat dezelfde auto over zes
maanden juist voordeliger is, stel je bij voorkeur de koop nog even
uit. Om deze reden is de ECB huiverig voor minimieme
prijsstijgingen of zelfs prijsdalingen. Mensen sparen dan meer en
geven minder uit. Dat is slecht voor de economie.
Inflatie sinds 2012
Wat valt er aan te doen?
De ECB kan op verschillende manieren inflatie aanwakkeren. Één
daarvan is tegen een lage rente geld uit lenen aan banken. Die
kunnen het geld vervolgens weer voordelig aan hun eigen klanten
uitlenen. Het gevolg, er wordt meer uitgegeven en de prijzen
stijgen door de toenemende vraag. Het probleem is alleen dat de
banken nu al tegen een historisch lage rente lenen. Dit terwijl jij
als klant daar niet altijd van profiteert. Met andere woorden, het
voordeel voor de banken komt maar mondjesmaat in de 'echte
economie' terecht.
Negatieve rente
Banken lenen niet alleen geld bij de ECB, ze stallen het er soms
ook. Bijvoorbeeld geld wat ze op korte termijn misschien nodig
hebben, maar dat op het moment zelf niet gebruikt wordt. Het is
voor de banken veilig om dit even achter te laten bij de ECB. De
toezichthouder kan dit onaantrekkelijk maken door een negatieve
rente te hanteren. De banken moeten dan de ECB betalen om het geld
te stallen in plaats van dat ze er een vergoeding voor
krijgen.
Het idee hierachter is dat banken in dat geval het geld toch
liever uitlenen aan klanten, omdat dit wel geld oplevert. Zoals bij
iedere maatregel is het de vraag of het werkt. Uiteindelijk laten
banken zich lastig sturen.
Overnemen van leningen
Nog een optie is dat de ECB leningen overneemt die banken hebben
verstrekt aan bedrijven. De banken zijn dan van het risico op deze
leningen af en hebben weer ruimte om meer uit te lenen. Een
maatregel die de ECB niet graag neemt. Als een onderneming niet
meer kan betalen, is de toezichthouder de dupe. Daarnaast staat dit
gelijk aan het bijdrukken van geld, iets wat meer past bij de
Amerikanen.
Dat prijzen niet hard stijgen, valt te accepteren.
Prijsdalingen (deflatie) ligt echter op de loer. Omdat ook jij in
dat geval aankopen weleens uit zou kunnen gaan stellen, is dit een
nachtmerrie voor de ECB. De toezichthouder neemt dan ook
verstrekkende maatregelen om inflatiespook te temmen.