De Nederlandse Bank onderzocht onlangs wat het effect is van banken die voorzichtiger zijn en daarnaast te maken hebben met strengere wetgeving. Hierbij werd ook gekeken naar de vraag die er überhaupt naar leningen is.

Groei hypotheken
Makelaarsvereniging NVM is optimistisch en rapporteerde over het begin van dit jaar een stijgend aantal woningverkopen. Zonder twijfel goed nieuws. Een blik op de hypotheekverstrekking door banken voorkomt een al te grote euforie. Die schommelt namelijk nog op het laagste punt in tien jaar.

De bedragen die banken verstrekte als hypothecaire lening groeide in januari met 0,4 procent op jaarbasis. Een groei die verbleekt bij die in topjaren rond 1998 en 2007. De koopgolf op de woningmarkt resulteerde destijds in een jaarlijkse toename tot 22 procent.

Verloop hypothecair krediet, in procenten

Tijd nodig
Dat de economie in rustiger vaarwater komt, is niet meteen terug te zien. De vraag naar leningen als hypotheken hangt samen met wat je als consument te besteden hebt. Met andere woorden, het reële inkomen is bepalend. Op dat vlak ziet DNB nog wat struikelpunten. Bijvoorbeeld de werkloosheid, die naar verwachting pas in 2015 geleidelijk af gaat nemen.

Geldkraan dicht bij kleinere bedrijven
Ook aan bedrijven leenden banken minder in de afgelopen tijd. Vooral het uitlenen van  bedragen tot € 250.000 aan relatief kleine bedrijven was minder in trek. In dit segment werd 14 procent minder geleend sinds 2010. Verspreid over alle bedrijven bedroeg de teruggang 'slechts' vier procent.

Kredietverlening in de vorm van kleine krediet is sterk afgenomen

Overigens komt dit niet alleen doordat bedrijven het niet aandurven om een lening aan te gaan. Zeker bij MKB-bedrijven is het ook vaak de bank die geen lening wil verstrekken vanwege het risico. Het afwijspercentage is vergelijkbaar met de situatie in landen als Spanje en Ierland. Opvallend aangezien de economische tegenwind daar toch echt sterker is.

Minder vraag en meer risico
Dat banken minder uitlenen, heeft samengevat twee oorzaken. Ten eerste hebben particulieren en bedrijven minder behoefte om te lenen. Anderzijds zijn banken terughoudend. Dit door strengere wetgeving maar ook meer nadruk op de risico's bij het verstrekken van een lening. 

De vraag naar leningen trekt vanzelf verder aan als de economische stabiliteit aanhoudt. De bereidwilligheid van de bank om de lening te verstrekken zal groeien naarmate ze meer winst maken als gevolg van het economisch herstel. Meer winst houdt meer reserve in waardoor het risico afneemt. Een vreemd systeem want juist in mindere tijden zou het helpen als banken meer leningen verstrekken.  En als de bomen tot in de hemel groeien is iets meer oog voor risico juist weer niet onverstandig.