De cijfers die ziekenhuizen jaarlijks moeten publiceren geven aan welk aantal patiënten is overleden in verhouding tot wat landelijk gezien te verwachten valt. Dat wordt ook wel 'gemiddelde, gestandaardiseerde ziekenhuissterfte' genoemd.

Niet eerlijk ?
Een aantal ziekenhuizen, waaronder het Rotterdamse Erasmus MC, negeert de verplichting van de NZA. Het academische ziekenhuis publiceert in plaats daarvan eigen informatie over de kwaliteit van het ziekenhuis.

Deze houding komt voort uit de mening dat de methode van de NZa geen objectieve manier van vergelijken is. Zo worden ernstig zieke en vaak moeilijk behandelbare patiënten eerder behandeld in een academisch ziekenhuis. Het is aannemelijk dat de kans op overlijden hierbij groter is dan bij een minder complexe behandeling in een algemeen ziekenhuis. Dit zegt echter niets over de kwaliteit van de zorg.

Wat gebeurt er na het verlaten van het ziekenhuis?
Een ander punt is het moment waarop een patiënt uit het ziekenhuis wordt ontslagen. Stel dat een ernstig zieke patiënt al snel na de behandeling wordt doorverwezen naar een hospice of verzorgingstehuis. In dat geval is de kans op overlijden in het ziekenhuis kleiner, maar zegt ook dat niet direct iets over de kwaliteit.

O.a. bij het Ruwaard van Putten ziekenhuis werkt de publicatie van het sterftecijfer niet feilloos. De afdeling cardiologie werd in 2012 een tijd gesloten vanwege een hoog aantal sterfgevallen. Alhoewel het ziekenhuis steken had laten vallen, bleek na uitgebreid onderzoek dat de zorg zelf geen aanleiding was voor de sterfgevallen. De kwaliteit van de hartoperaties week niet significant af van die van andere ziekenhuizen.

Waar blijft de échte vergelijking?
Meerdere ziekenhuizen en ook de Gezondheidsraad zijn kritisch op de sterftecijfers. Het jammere van al deze kritische visies is dat het ontbreekt aan daadkracht om mee te werken aan een goede allesomvattende vergelijkingsmethode. Op internet kun je inmiddels bijna alles vergelijken: boeken, huizen, verzekeringen, etc. Bij ziekenhuizen ligt dit gecompliceerder. En dus leunen we tot die tijd op de jaarlijkse publicaties met 'De beste ziekenhuizen van Nederland' van Elsevier en het AD.

Samenvattend kun je inderdaad weinig met alleen de sterftecijfers. Hiermee presenteer je als het ware de halve waarheid. Toch is er een grote kans dat de veelal onwetende consument wel zijn of haar mening zal baseren op deze sterftecijfers. En dus is het protest van het Erasmus MC begrijpelijk en is het goed dat de discussie over de kwaliteit van ziekenhuizen weer wordt aangewakkerd.