Wat als D66 en SP in Den Haag regeren?
De gevolgen voor onze portemonnee

De gemeenteraadsverkiezingen zijn uitgedraaid op een afstraffing van regeringspartijen VVD en PvdA. De winnaars zijn behalve de lokale partijen ook D66 en de SP. Na het succes in de gemeenten dromen Alexander Pechtold (D66) en Emile Roemer (SP) van hetzelfde resultaat in de landelijke politiek. We pakten de partijprogramma's van beide partijen er nog eens bij en zochten uit welke gevolgen een landelijke SP-D66-coalitie zou hebben voor onze portemonnee.
Over ons huis en onze
hypotheek
D66
D66 wil het woonvoordeel van de hoogste inkomens
verminderen. Het maximaal aftrekbare belastingtarief wordt daarom
elk jaar met 1 procent teruggebracht tot 30 procent in 2035. Dat is
steviger dan de afbouw van 0,5 procent per jaar met een maximum van
38 procent dat het huidige kabinet is overeengekomen. Het
eigenwoningforfait zal worden afgebouwd. De overdrachtsbelasting
wordt op termijn helemaal afgeschaft.
D66 wil de starters van dienst zijn door het budget voor
startersleningen te verhogen van 20 miljoen tot 50 miljoen euro per
jaar. Bovendien zullen ZZP'ers te maken krijgen met soepeler regels
voor het sluiten van een hypotheek.
SP
De SP heeft twee visies op wonen, een radicale en een
minder radicale. In de extreme variant maakt de SP geen onderscheid
meer tussen huurders en kopers. De hypotheekrenteaftrek en de
huurtoeslag verdwijnen van het toneel en maken plaats voor één
Woontoeslag. Een bijdrage die voor iedereen gelijk is en gebaseerd
op het aantal vierkante meters woonoppervlak dat een mens volgens
de SP nodig heeft.
In beeld
Een alleenstaande krijgt Woontoeslag voor maximaal 40 m2
woonoppervlak. Elke volgende volwassene in hetzelfde huishouden
levert voor 20 m2 extra toeslag op, elk kind 12 m2. Stel dat de SP
per vierkante meter 4 euro woontoeslag wil geven, dan krijgt huis A
160 euro, huis B 240 euro en huis C 336 euro, ongeacht of het huis
gekocht of gehuurd is. De huurtoeslag en hypotheekrenteaftrek
verdwijnt.
De minder radicale visie voorziet nog wel in
hypotheekrenteaftrek, maar alleen voor de eerste 350.000 euro
hypotheekschuld. De maximale aftrek bedraagt dan 42 procent, met
een overgangstermijn voor van 10 jaar.
Over ons pensioen
D66
D66 wil dat deelnemers aan pensioenfondsen een grotere vrijheid
gaan genieten. Wat die grotere vrijheid precies inhoudt, blijft
onduidelijk. Anderzijds is D66 wel voorstander van de verplichte
deelname van werknemers aan het pensioenfonds. De deelnemers moeten
echter meer inzicht krijgen in het gespaarde pensioenvermogen.
Bovendien zouden pensioenfondsen ook toegankelijk moeten worden
voor ZZP'ers. De fel bekritiseerde rekenrente staat bij D66 niet
ter discussie.
SP
De SP houdt al jaren vast aan haar standpunt dat de AOW-leeftijd
niet hoger mag zijn dan 65 jaar. Ook ondanks het feit dat
DNB-voorzitter Klaas Knot riep dat het huidige pensioensysteem niet
houdbaar is. Werknemers met zware beroepen krijgen daarnaast recht
op overheidspensioen na 40 gewerkte jaren.
Over hervormingen van het werkgeverspensioen heeft de SP weinig
toe te voegen, behalve dat zij vindt dat het bestuur van de fondsen
zou moeten bestaan uit 1/3 werknemers, 1/3 werkgevers en 1/3
gepensioneerden.
Over ons zorgstelsel
D66
De partij van Alexander Pechtold heeft vertrouwen in de
koers van het huidige zorgbeleid. D66 zou wel graag zien dat
zorgverzekeraars nog meer op de kwaliteit van zorg gaan letten. Het
is aan de verzekeraars zelf om te experimenteren hoe ze prestaties
als uitgangspunt gebruiken om ziekenhuizen en artsen te
betalen.
SP
De SP kan het niet verkroppen dat een miljonair dezelfde
zorgpremie betaalt als een bijstandsmoeder. De zorgpremie wordt
daarom als het aan de SP ligt volkomen inkomensafhankelijk. Het
wettelijk verplicht eigen risico moet daarbij worden afgeschaft en
alle 'maatschappelijk gewenste basiszorg' moet terug in het
basispakket. De SP bedoelt daarmee bijvoorbeeld onbeperkt
fysiotherapie en tandzorg.
Over sparen en ons vermogen
Zowel D66 als de SP ergeren zich aan de
vermogensrendementsheffing. Sinds voormalig PvdA-minister Willem
Vermeend besloot dat spaargeld altijd minstens 4 procent rendement
oplevert en op basis daarvan belast moet worden, is daar nooit iets
aan veranderd. Nu de rente op spaargeld historisch laag is, loopt
de verontwaardiging bij beide partijen op.
Als het aan de SP ligt wordt in de toekomst alleen het werkelijk
behaalde rendement belast. D66 wil het huidige stelsel slechts ter
discussie stellen. Een van de nieuwe voorstellen is om de
vermogensrendementsheffing te baseren op de het actuele
tienjaarsgemiddelde van spaarrentes. Dat gemiddelde zal op dit
moment tussen de 2,6 en 2,8 procent uitkomen.
Verkiezingsprogramma's van partijen worden zelden één op
één kabinetsbeleid. Mochten D66 en SP over tweeënhalf jaar samen
regeringsverantwoordelijkheid krijgen, dan zullen ze compromissen
moeten sluiten met andere partijen in de coalitie. En dat betekent:
concessies doen. De kans dat Nederland bijvoorbeeld op korte
termijn één Woontoeslag zal krijgen voor zowel huurders en kopers
is daarom nihil.
Voor een analyse van de 'winnaars' van de lokale
verkiezingen is ook het partijprogramma van de PVV beoordeeld. De
PVV had echter op alle genoemde onderdelen geen duidelijke visie
verwoord in het eigen programma. De PVV is daarom buiten
beschouwing gebleven.