Over ons huis en onze hypotheek
D66
D66 wil het woonvoordeel van de hoogste inkomens verminderen. Het maximaal aftrekbare belastingtarief wordt daarom elk jaar met 1 procent teruggebracht tot 30 procent in 2035. Dat is steviger dan de afbouw van 0,5 procent per jaar met een maximum van 38 procent dat het huidige kabinet is overeengekomen. Het eigenwoningforfait zal worden afgebouwd. De overdrachtsbelasting wordt op termijn helemaal afgeschaft.

D66 wil de starters van dienst zijn door het budget voor startersleningen te verhogen van 20 miljoen tot 50 miljoen euro per jaar. Bovendien zullen ZZP'ers te maken krijgen met soepeler regels voor het sluiten van een hypotheek.

SP
De SP heeft twee visies op wonen, een radicale en een minder radicale. In de extreme variant maakt de SP geen onderscheid meer tussen huurders en kopers. De hypotheekrenteaftrek en de huurtoeslag verdwijnen van het toneel en maken plaats voor één Woontoeslag. Een bijdrage die voor iedereen gelijk is en gebaseerd op het aantal vierkante meters woonoppervlak dat een mens volgens de SP nodig heeft.

In beeld

Een alleenstaande krijgt Woontoeslag voor maximaal 40 m2 woonoppervlak. Elke volgende volwassene in hetzelfde huishouden levert voor 20 m2 extra toeslag op, elk kind 12 m2. Stel dat de SP per vierkante meter 4 euro woontoeslag wil geven, dan krijgt huis A 160 euro, huis B 240 euro en huis C 336 euro, ongeacht of het huis gekocht of gehuurd is. De huurtoeslag en hypotheekrenteaftrek verdwijnt.

De minder radicale visie voorziet nog wel in hypotheekrenteaftrek, maar alleen voor de eerste 350.000 euro hypotheekschuld. De maximale aftrek bedraagt dan 42 procent, met een overgangstermijn voor van 10 jaar.

Over ons pensioen
D66
D66 wil dat deelnemers aan pensioenfondsen een grotere vrijheid gaan genieten. Wat die grotere vrijheid precies inhoudt, blijft onduidelijk. Anderzijds is D66 wel voorstander van de verplichte deelname van werknemers aan het pensioenfonds. De deelnemers moeten echter meer inzicht krijgen in het gespaarde pensioenvermogen. Bovendien zouden pensioenfondsen ook toegankelijk moeten worden voor ZZP'ers. De fel bekritiseerde rekenrente staat bij D66 niet ter discussie.

SP
De SP houdt al jaren vast aan haar standpunt dat de AOW-leeftijd niet hoger mag zijn dan 65 jaar. Ook ondanks het feit dat DNB-voorzitter Klaas Knot riep dat het huidige pensioensysteem niet houdbaar is. Werknemers met zware beroepen krijgen daarnaast recht op overheidspensioen na 40 gewerkte jaren. 

Over hervormingen van het werkgeverspensioen heeft de SP weinig toe te voegen, behalve dat zij vindt dat het bestuur van de fondsen zou moeten bestaan uit 1/3 werknemers, 1/3 werkgevers en 1/3 gepensioneerden.

Over ons zorgstelsel
D66
De partij van Alexander Pechtold heeft vertrouwen in de koers van het huidige zorgbeleid. D66 zou wel graag zien dat zorgverzekeraars nog meer op de kwaliteit van zorg gaan letten. Het is aan de verzekeraars zelf om te experimenteren hoe ze prestaties als uitgangspunt gebruiken om ziekenhuizen en artsen te betalen.

SP
De SP kan het niet verkroppen dat een miljonair dezelfde zorgpremie betaalt als een bijstandsmoeder. De zorgpremie wordt daarom als het aan de SP ligt volkomen inkomensafhankelijk. Het wettelijk verplicht eigen risico moet daarbij worden afgeschaft en alle 'maatschappelijk gewenste basiszorg' moet terug in het basispakket. De SP bedoelt daarmee bijvoorbeeld onbeperkt fysiotherapie en tandzorg.

Over sparen en ons vermogen
Zowel D66 als de SP ergeren zich aan de vermogensrendementsheffing. Sinds voormalig PvdA-minister Willem Vermeend besloot dat spaargeld altijd minstens 4 procent rendement oplevert en op basis daarvan belast moet worden, is daar nooit iets aan veranderd. Nu de rente op spaargeld historisch laag is, loopt de verontwaardiging bij beide partijen op.

Als het aan de SP ligt wordt in de toekomst alleen het werkelijk behaalde rendement belast. D66 wil het huidige stelsel slechts ter discussie stellen. Een van de nieuwe voorstellen is om de vermogensrendementsheffing te baseren op de het actuele tienjaarsgemiddelde van spaarrentes. Dat gemiddelde zal op dit moment tussen de 2,6 en 2,8 procent uitkomen.

Verkiezingsprogramma's van partijen worden zelden één op één kabinetsbeleid. Mochten D66 en SP over tweeënhalf jaar samen regeringsverantwoordelijkheid krijgen, dan zullen ze compromissen moeten sluiten met andere partijen in de coalitie. En dat betekent: concessies doen. De kans dat Nederland bijvoorbeeld op korte termijn één Woontoeslag zal krijgen voor zowel huurders en kopers is daarom nihil.

Voor een analyse van de 'winnaars' van de lokale verkiezingen is ook het partijprogramma van de PVV beoordeeld. De PVV had echter op alle genoemde onderdelen geen duidelijke visie verwoord in het eigen programma. De PVV is daarom buiten beschouwing gebleven.