Al net na het uitbreken van de crisis, intussen ruim vijf jaar gelegen, tikte DNB de fondsen op de vingers. Ze voldeden niet aan de eis van de toezichthouder. Die bepaalt dat fondsen een dekkingsgraad van minimaal 105 procent moeten hebben. Dit houdt in dat een fonds voor iedere euro aan pensioenverplichtingen € 1,05 in kas moet hebben. Met andere woorden, er moet een buffer van vijf procent zijn om daarmee slechte tijden het hoofd te bieden.

Pensioenen verlagen
De fondsen kregen het niet voor elkaar om in de zogenoemde herstelperiode te voldoen aan de eis. Als gevolg hiervan waren rigoureuze maatregelen nodig. Bijvoorbeeld het korten op de pensioenen,  dat vorig jaar in totaal 60 fondsen hebben gedaan. In de praktijk wil dit zeggen dat je als gepensioneerde simpelweg minder pensioen ontvangt. Hiermee spaart het fonds geld uit, wat de kas ingaat als reserve.

Voor 2014 verwacht DNB dat 38 pensioenfondsen een verlaging van de pensioenen door moeten voeren. Hier worden circa 500.000 gepensioneerden de dupe van. Deze fondsen voldoen op dit moment dus nog niet aan de vereiste dekkingsgraad van 105 procent.

Niet verlagen, maar ook niet verhogen
ABP, het grootste pensioenfonds van Nederland, geeft aan dat het beter gaat. Het fonds hoeft dit jaar de pensioenen niet te verlagen. Ook sommige maatregelen van vorig jaar worden ongedaan gemaakt. Toch blijft voorzichtigheid troef. De pensioenen van het ABP worden namelijk niet geïndexeerd. Hierdoor wordt het opgebouwde pensioenvermogen niet gelijkgetrokken met de inflatie. Je gaat er op die manier alsnog op achteruit. Over heel 2013 bedroeg de inflatie bijvoorbeeld 2,5 procent. Terwijl je boodschappen en andere aankopen dus 2,5 procent duurder worden, blijft je pensioenuitkering op hetzelfde niveau.

Toezichthouder versus pensioenfonds
Net als het ABP proberen andere grote fondsen als PFZW-, PME- en PMT het verlagen van pensioenen te voorkomen, of voeren zelfs een minieme pensioenverhoging door. DNB voert echter de druk op. De financiële positie van de fondsen is nog niet zo riant dat ze alle maatregelen van tafel kunnen schuiven, zo is de mening van de toezichthouder. Die is bang dat de fondsen te veel waarde hechten aan een korte opleving en te weinig oog hebben voor herstel op langere termijn. In dat laatste geval kan het probleem later weer de kop opsteken, waar de huidige werkende generatie dan de dupe van wordt.

Rente en aandelen
De pensioenfondsen zijn voor een groot deel afhankelijk van de ontwikkeling van hun beleggingen, waaronder bijvoorbeeld de aandelen die een fonds in bezit heeft. Daarnaast is het van belang welke rente zij krijgen over het geld dat ze hebben uitgeleend. Zo lenen de fondsen geld uit aan overheden en bedrijven. Als ze hierover meer rente ontvangen, stijgen de inkomsten. Deze rente-inkomsten zijn weer te gebruiken voor het uitkeren van pensioenen.

Juist deze twee zaken waren het probleem tijdens de crisis. De pensioenfondsen verloren veel geld op aandelen en ook de inkomsten uit rente daalde. Alhoewel zeker qua rente te verwachten valt dat deze op termijn stijgt, is het te vroeg om te stellen dat het lek nu voorgoed boven is bij de pensioenfondsen. Als er bij jouw pensioenfonds sprake is van een pensioenverlaging, krijg je daar uiterlijk begin maart bericht van.