Pensioenfondsen jojo’en er op los
Dertig pensioenfondsen komen geld tekort

De crisis van 2008 trof pensioenfondsen als een kaakslag in het gezicht. Beleggingen die de oude dag van miljoenen Nederlanders moesten bekostigen, gingen plat onderuit. De Nederlandsche Bank (DNB) gaf in 2008 de fondsen vijf jaar de tijd om de zaken weer op orde te krijgen. Dat herstelproces verloopt sindsdien uitermate moeizaam. De beleggingswinsten zijn er wel, maar de lage rentestanden maken het toekomstperspectief te onzeker. Deze maand loopt de opgelegde herstelperiode van DNB af. De dekkingsgraad moet nu voor elk fonds 105 procent zijn. Zo'n dertig fondsen bereiken die veilige haven niet op tijd en zullen (opnieuw) gaan korten. Aan de andere zijde zijn er fondsen die juist méér gaan uitbetalen.
Jaarlijks evalueerde de DNB de herstelplannen
van de fondsen. Wie onvoldoende op koers lag om 105 procent te
halen op 31 december 2013, kreeg de taak om alle zeilen bij te
zetten of om zelfs al te beginnen met korten. Nu de termijn ten
einde is, zijn er geen smaken meer over: niet gehaald betekent
snijden in de uitkeringen. Afspraak is afspraak. Niet iedereen is
het erover eens dat dit de verstandigste methode is. Vijf jaar na
de crisis worstelt het meest geroemde pensioenland ter wereld nog
steeds met een duivels dilemma. Hoeveel gewichtjes leg je op een
weegschaal die pas over vijftig jaar de balans weergeeft?
Waarom vijf jaar?
Nu de herstelperiode erop zit, vraagt men zich daarom nog steeds
af of korten wel zo nodig is. Volgens Klaartje de Boer van de
vakcentrale voor Middengroepen en Hoger Personeel (MHP) is het
afstempelen van de pensioenen onverstandig. "Nu zit je in de
situatie dat pensioenfondsen diep moeten ingrijpen omdat het einde
van het herstelplan nadert. Je moet juist kijken naar de
langetermijnbeleggingen", zegt De Boer in een interview met Nu.nl.
De termijn van vijf jaar is in 2008 door DNB gesteld om de urgentie
van de situatie duidelijk te maken, maar er is geen werkelijke
noodzaak om die deadline zo strak aan te houden.
Jojo
Deelnemers aan het ambtenarenpensioenfonds ABP, hoeven volgend
jaar waarschijnlijk minder premie af te dragen. Op 1 november van
dit jaar bedroeg ABP's dekkingsgraad 106,2 procent. Als dat op 31
december nog steeds zo is, dan is het fonds helemaal gezond. Mede
daarom hoeven deelnemers volgend jaar minder in te leggen. De kans
is aanwezig dat zelfs de 0,5 procent die het ABP eerder moest
korten, weer wordt teruggedraaid. Andere fondsen gaan zelfs zo ver
dat ze de uitkeringen weer mee laten stijgen met de inflatie
(indexering). "Het ene moment wordt je pensioen aangepast aan de
inflatie en het volgende moment wordt je gekort", zegt De Boer die
meer ziet in een stabiel patroon.
Ook DNB heeft liever niet dat de fondsen te snel weer
indexeren. "Fondsen die het ene jaar indexeren en in het andere
jaar korten, dat snappen deelnemers niet", zegt DNB-bestuurder
Joanne Kellerman in het FD. Dat fondsen zich 'schuldig maken' aan
dergelijk jojo-gedrag heeft DNB echter aan zichzelf te wijten.
DNB's nieuwe rekenmethode zorgt dat fondsen sneller door de minimum
dekkingsgraad zakken en dan verplicht moeten korten. Als ze door
diezelfde wiebelende dekkingsgraad ook heel snel weer gezond zijn,
kun je het ze niet kwalijk nemen als ze de eerdere korting weer
teruggeven aan de deelnemer. Wel korten bij een lage stand, maar
niet indexeren bij een hoge stand, dat is wat deelnemers niet
snappen, mevrouw Kellerman.