Waarom is zo'n lage Europese rente belangrijk?
Europa pakt economie bij de kladden

De president van de Europese Centrale Bank Mario Draghi heeft zijn zwaarste geschut gebruikt. Het belangrijkste rentetarief waartegen banken geld lenen is door hem vandaag gehalveerd: van 0,50 procent naar 0,25 procent. Vooraanstaande economen prijzen de verrassingsaanval van de ECB. Amsterdamse beurshandelaren reageerden verrast en verrukt, de AEX is op weg naar recordhoogtes. Wat willen de machtige bankiers in Frankfurt bereiken met deze verlaging en wat betekent het voor Jan in de straat?
Om te beginnen is het goed om te zien wat de effecten zijn van de renteverlaging. Omdat lenen voor banken goedkoper is gemaakt, zijn er meer euro's aanwezig voor bedrijven of banken die hun dollars of yens willen gebruiken om euro's te kopen. Het euro-aanbod stijgt, waardoor de prijs van euro's lager wordt. Een goedkopere euro is goed voor de export van Europese spullen, de tarieven zijn wat concurrerender ten opzichte van producenten die handelen met een andere munt. Goed voor wie? Grote exporteurs zoals Heineken, Philips en chipmaker ASML.
Geldontwaarding
Een euro die minder waard wordt is niet alleen goed voor grote bedrijven, het is ook goed voor de kwakkelende economieën rond de Middellandse Zee. Juist zij profiteren van een betere handelspositie. Maar misschien nog wel belangrijker voor Griekenland, Italië, Spanje en Portugal is de inflatie. De inflatie ligt voor alle landen in de eurozone op ongeveer 0,7 procent. Veel te laag, vindt bankpresident Draghi, die streeft naar een stabiele 2 procent. Door via de banken meer geld uit te lenen aan bedrijven druppelt bij iedereen langzamerhand meer geld binnen. Er wordt dan meer gekocht en daardoor stijgen de prijzen weer.
Waarom is dat goed voor de Zuid-Europese economieën? De enorme schuldenberg die deze landen hebben wordt ook langzaamaan tenietgedaan door de inflatie. Daar rekenen de landen ook op. Even een voorbeeld om dit te verduidelijken. Stel jij hebt 100 euro geleend van je buurman. Je hebt met hem afgesproken het geld pas na twee jaar terug te betalen. Na die periode zijn producten en diensten vier procent duurder geworden. De buurman krijgt echter nog steeds 100 euro terug. Jij bent beter af omdat je het geld hebt gebruikt in een tijd waarin je er nog meer voor kon kopen.
Als de inflatie te laag wordt, of zelfs omslaat in deflatie waarin geld juist méér waard wordt, dan beginnen de problemen zich opnieuw op te stapelen. De ECB draagt een grote verantwoordelijkheid voor het oplossen van de schuldencrisis en komt de landen met de renteverlaging tegemoet. Europa heeft bovendien aangekondigd dat het lage renteniveau waarschijnlijk voor lange tijd zal aanhouden.
Hypotheekrente stabiel
Hebben behalve multinationals en landen ook consumenten er nog wat aan? Een dergelijke macro-economische zet merk je zelf niet direct. We kunnen wel met enige zekerheid voorspellen dat de rente op spaarrekeningen voorlopig historisch laag zal blijven. De bank heeft consumenten steeds minder nodig voor hun geldvoorziening. De hypotheekrente zal zich echter weinig aantrekken van de Europese renteverlaging.
Draghi heeft de rente nu verlaagd tot een niveau waarop het bijna niet meer lager kan. Velen hadden het niet voor mogelijk gehouden dat Europa überhaupt op dit niveau zou geraken. Als er om welke onvoorspelbare reden nu echter alsnog deflatie optreedt, dan kijkt de ECB in een lege gereedschapskist om het op te lossen.
Anderzijds is het de taak van de ECB om de prijzen stabiel te houden. Zonder hulp gebeurt dat niet. Bovendien herstellen landen als Duitsland, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten veel beter van de crisis dan Europa. Wellicht kan het goedkope geld dat de ECB beschikbaar ons weer in het spoor brengen van de leidende economieën van de wereld. Het duwtje van Draghi zet de boel in ieder geval in beweging.