Wat moet je als bank doen om 774 miljoen euro boete opgelegd te krijgen van toezichthouders? Je kunt beginnen met het manipuleren van rentestanden. Laten we beginnen bij de basis: Banken lenen geld uit aan elkaar. De rentetarieven die hierbij gelden komen op een ingewikkelde manier tot stand. Iedere dag geven 16 daartoe bevoegde banken aan voor welke rentetarieven ze geld kunnen lenen. Iedere dag wordt op basis van deze renterarieven één gemiddelde berekend. Dit gemiddelde is bepalend voor de rente die banken rekenen bij het lenen van geld aan elkaar.

Verkeerde rentes doorgegeven
De fraude zit hem in de rentetarieven die de banken doorgeven. Als zij dat niet naar waarheid opgeven, hebben ze daar zelf voordeel van. Bij een te laag tarief kunnen ze goedkoper lenen. Geven ze bewust een te hoog tarief op, dan verdienen ze meer aan het geld dat ze zelf hebben uitgeleend. De fraude gaat om minieme renteverschillen. Toch is het effect groot, omdat het dagelijks om tientallen miljarden euro's gaat. Zo heeft ook het kleinste renteverschil grote gevolgen.

Heb ik er last van?
Ja. Indirect heb je nadeel van de schimmige praktijken, al is niet precies duidelijk in welke mate. Wanneer bewust een te hoge rente wordt doorgegeven, werkt dit ook door in kosten voor leningen. Een klein verschil kan hierbij voor jou nadelig uitpakken, terwijl de bank er meer aan verdient. In het geval van Rabobank komt er nog bij dat de opgelegde boete uiteindelijk niet door de boosdoeners zelf wordt betaald: die raken hoogstens hun bonus kwijt. De boete wordt simpelweg gefinancieerd uit de winst van de Rabobank. Winst die uit de zakken van de klant komt.

Niet de enige
Rabobank is overigens niet de enige op de strafbank. Ook Royal Bank of Scotland en Barclays werden eerder beboet voor rentefraude. Rabobank heeft de op een na hoogste boete ooit ontvangen. De uitsmijter is voor het Zwitserde UBS, dat in totaal bijna 1,1 miljard euro moet betalen.  

Imagoschade groot
De boete is niet de enige schade. Het imago van de Rabobank loopt een forse deuk op. De bank leunt sterk op haar imago als veilige, transparante en maatschappelijk betrokken bank. Het is bovendien de enige grote Nederlandse bank die zonder oveheidssteun de crisis overleefde. Deze promotieboodschap kan nu de prullenmand in. Toezichthouders verwijten het bestuur van de bank dat het eerdere waarschuwingen in de wind sloeg. Het zijn uiteindelijk bepaalde werknemers van de bank die de fraude pleegde, maar daar kan de top zich natuurlijk niet achter verschuilen.

Het is te kort door de bocht om alleen naar de Rabobank te wijzen met een beschuldigende vinger. Suggereren dat de zaken bij andere banken wél volgens het boekje lopen getuigt van weinig realisme. Rabobank krijgt nu het door de bank zelf gecreëerde imago als een boemerang terug. Vervelend voor de bank, maar niet in het minst voor haar klanten, die juist op zoek waren naar een bank die 'het anders doet...'