Prinsjesdag: de nabeschouwing
Wat zijn de gevolgen voor Nederland?

Ons land, onze economie, toont voorzichtige tekenen van herstel. Licht herstel, waar nog flink aan getrokken moet worden. "Snelle en pijnloze oplossingen zijn er niet", aldus minister Dijsselbloem toen hij de Tweede Kamer vanmiddag de miljoenennota aanbod. Deze Prinsjesdag laat zich het best omschrijven als somber en ingetogen. Zelfs de hoedjesparade bood weinig verlichting: de cijfers laten het niet toe. Maar wat voor keuzes heeft het kabinet nu daadwerkelijk gemaakt? Wat staat er voor de komende jaren op de planning?
Gewoontegetrouw lekt een groot deel van de miljoennota
vroegtijdig uit, zo ook dit jaar. Het Centraal Planbureau (CPB),
dat de politieke plannen doorrekent, voelde zich daarom genoodzaakt
de doorberekeningen zondagavond al officieel te publiceren. Wegwijs
rekende deze ramingen door naar jouw eigen portemonnee. De
resultaten hiervan vindt je in de reportage
Overzicht bezuinigingen: wat kost het jou? Deel 1 en
Deel 2.
Voor jezelf zorgen
"Onze klassieke verzorgingsstaat verandert langzaam maar zeker in
een participatiesamenleving. Van iedereen die dat kan, wordt
gevraagd verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar eigen
leven en omgeving," sprak Koning Willem-Alexander in zijn troonrede
eerder vandaag. En niet zonder reden, want de kosten van de
verzorgingsstaat zijn simpelweg niet langer op te brengen. Het
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) raamde die kosten in 2011
nog op 136 miljard euro. We hebben het dan over het totaal aan
sociale bescherming, van bijstandsuitkering tot zorgtoeslag. Dat is
omgerekend € 8.129 per Nederlander, of € 17.204 per werkende
Nederlander.
Deze kosten zijn de afgelopen jaren explosief gestegen: een ruime
verdubbeling sinds 1994, bijna twintig jaar geleden. Die rekening
kan niet meer betaald worden, dus wordt er gekort. Wat dat precies
voor gevolgen heeft, lees je terug in
Overzicht bezuinigingen: Deel 1 en
Deel 2. Een kleine greep uit de plannen: voor de hogere
inkomens vervalt de heffingskorting, de kinderbijslag gaat omlaag
en de fiscaal vriendelijke pensioenopbouw wordt beperkt. Zowel de
hoge als de lage inkomens leveren in.
Geen schade economie
Belangrijk om te weten is dat de plannen uit de miljoenennota nog
slechts plannen zijn: de Eerste Kamer moet nog akkoord geven. Dat
zal niet zonder slag of stoot gebeuren. Los daarvan is het kabinet
er redelijk goed in geslaagd om 6 miljard te bezuinigen, zonder de
economie verdere schade toe te brengen. Door de oppositie én in de
volksmond wordt nogal eens gesproken over 'kapotbezuinigen', maar
hier is in de huidige plannen geen sprake van.
Lichte groei
Het CPB beraamt (met slag om de arm, dat dan weer wel) een groei
van 0,50% voor 2014. Eerder werd gesproken over 0,75%. Er is dus
wel degelijk sprake van minder groei, maar we hebben het in ieder
geval niet over een krimp van de economie, zoals eerder verwacht
werd. En op het moment is dat helaas al heel wat. Kijken we buiten
onze grenzen, dan doet Nederland het ronduit matig. Qua welvaart
zitten we op het niveau van 2007. Qua economische groei staan we op
dit moment op plek 24 van 27 van alle Eurolanden. Alleen Cyprus,
Slovenië en Italië doen het slechter.
Creatief schuiven met cijfers
Desalniettemin: een kleine groei in 2014. Hoe dit wordt
bewerkstelligd? Door te schuiven met kortingen en inkomsten. Er
wordt niet zo zeer bezuinigd, er worden veel kosten uitgesteld en
inkomsten naar voren gehaald. Slim boekhouden dus. Dit alles zorgt
er wél voor dat het begrotingstekort op 2,7% gezet wordt, nog iets
onder de zo gevreesde grens van 3%. 6 Miljard aan bezuinigingen,
netjes binnen de marge die Europa aanhoudt. Knap rekenwerk, maar op
lange termijn geen structurele oplossing.
Koopkracht omlaag
"De eerlijke boodschap op deze Prinsjesdag is: er zijn geen snelle
pijnloze oplossingen. We missen zes jaar groei. We zijn veel minder
welvarend dan we jaren geleden dachten dat we nu zouden zijn," zo
sprak minister Dijsselbloem eerder vandaag. De koopkracht gaat
volgend jaar een kwart procent omlaag. Dat is de helft van eerdere
speculaties: een meevaller. Maar nog geen reden om de vlag uit te
hangen.
Gemiddeld valt het mee …
Die 0,25% lagere koopkracht is overigens alleen van toepassing op
het 'gemiddelde Nederlandse huishouden'. Kijk je naar specifieke
situaties, dan krijg je een heel ander plaatje. Ben je een
alleenverdiener met kinderen en een modaal brutosalaris à € 33.500
per jaar? Dan houd je volgend jaar 1,5% minder over. Ook AOW'ers
krijgen het te verduren. Zo heeft een pensioengerechtigd stel met
meer dan € 10.000 aanvullend pensioen volgend jaar 1,75% minder te
besteden.
Dit kabinet staat bekend als afwachtend. Waar kabinet
Balkenende nog geld uit durfde te geven, weliswaar onder andere
omstandigheden, wacht het Kabinet Rutte vooral af. Te lang, zo
blijkt nu, en dat kost geld. Wijzigingen in de wetgeving zorgen
voor onzekerheid en onduidelijkheid. Wegwijs biedt daarom ook de
komende maanden inzicht in de specifieke maatregelen en laat zien
waar je zélf weer wat financiële ruimte creeërt.
Meer lezen over wat de gepresenteerde bezuinigingen
voor jouw portemonnee betekenen? Zie onze bezuinigingsspecial:
Wat kost het jou? Deel 1 en
Deel 2.