De inwoners van Oost- en Zuid-Duitsland kunnen je er alles over vertellen: een flinke overstroming staat garant voor héél véél schade. De afgelopen twee weken waren onze oosterburen in de ban van de hoge waterstand van de Elbe, waardoor volledige dorpen en stadswijken onderliepen. Inmiddels is het waterpeil weer wat gezakt en wordt duidelijk hoeveel schade er is aangericht. De Duitse overheid heeft aangegeven er 8 miljard euro voor uit te trekken. Ter vergelijking: voor een flinke zuidwesterstorm rekenen we in Nederland een schadepost van pak 'm beet 15 miljoen euro.

Hoe werkt dat in Nederland?
Gelukkig resulteerden de problemen met de Elbe voor Nederland in niet meer dan een licht verhoogde waterstand zonder noemenswaardige overlast. In het verleden kwamen we er minder goed vanaf: de watersnoodramp van 1953, het overstromen van de maas in 1993 en 2003 en de dijkdoorbraak in het Utrechtse Wilnis in 2003, om maar wat te noemen. Dat is ook de reden dat het sinds 1953 niet meer mogelijk is om je tegen overstromingsschade te verzekeren. De immense schade van de watersnoodramp werd 'technisch onverzekerbaar' verklaard: de gevolgen van zijn ramp zijn simpelweg te groot om te verzekeren.

Daar schreven we vorig jaar al over: onze persoonlijke schade bij een dijkdoorbraak, aardbeving of terroristische aanslag is niet verzekerd via de gewone woonhuisverzekering. Vindt er binnenkort een dijkdoorbraak plaats,  dan wordt de schade vergoed uit 'een potje' van de overheid, wat neerkomt op een tegemoetkoming in de kosten. Het gros van de schade zullen huishoudens zelf moeten dragen. En dat loopt flink in de papieren.

Verplichte overstromingsverzekering?
Ook in Duitsland draaien veel inwoners van het getroffen gebied zelf voor de schade op. Het is in Duitsland wél mogelijk om je tegen deze schade te verzekeren, maar wegens hoge kosten wordt daar weinig gebruik van gemaakt. In tegenstelling tot landen als Frankrijk en België, waar deze verzekering verplicht is.

En dat is wat brancheorganisatie Verbond van Verzekeraars ook voor Nederland oppert: een collectieve overstromingsclausule voor álle Nederlanders. Die verplichte premie zou worden betaald via een opslag op de inboedel- en opstalverzekering. Met een jaarlijkse opbrengst van 155 tot 310 miljoen euro kunnen de gevolgen van overstromingen zo (deels) gefinancierd worden.

Kabinet gooit roet in het eten
Inmiddels is bekendgemaakt dat het kabinet in een verplichte verzekering niets ziet. Met name de combinatie van flinke kosten en een - voor de meeste Nederlanders - beperkt risico gooien roet in het eten. Ruim de helft van de Nederlanders woont immers in gebied waar van overstromingsrisico geen enkele sprake is. Van de helft  die wél risico loopt is een flink deel van dekking uitgesloten, omdat ze tussen een winterdijk en de bedding van een rivier wonen: daar is het risico op overstroming simpelweg te groot om te verzekeren.

Geen verplichte verzekering dus, en dus is het voor verzekeraars ook niet interessant om de verzekering vrijblijvend aan te bieden. Woon je in een gebied zonder overstromingsrisico, dan is de verzekering immers niet interessant. En inwoners van gebieden die dat risico wél kennen, kunnen zich dan enkel tegen een torenhoge premie verzekeren, waardoor ze er van afzien. Vergelijkbaar met Duitsland dus.

Kortom: een verzekering tegen overstromingsschade is geen oplossing, of deze nu wel of niet verplicht wordt. De volgende stap is dan ook aan de politiek, want voorkomen is beter dan verzekeren.