Jaarlijks gaan ruim 30.000 middelbareschoolverlaters, zo'n 15% van de geslaagden, niet direct door naar een vervolgopleiding. Een groot deel hiervan wil op termijn wel gaan studeren, maar kiest eerst voor een zogenaamd tussenjaar: even niets, bedenken wat je wilt studeren, een jaar werken, reizen, wat anders. Nog eens grofweg 20.000 studenten zullen dit jaar zakken voor hun eindexamens. Dat komt ze duur te staan, want vermoedelijk wordt studeren ná komend studiejaar heel veel duurder. Maar liefst € 13.000 per student.

Hoe zit het nu?
Start je in september 2013 met een opleiding, dan ontvang je vier jaar lang een basisbeurs van € 98 (thuiswonend) of € 272 (uitwonend) per maand. Daar komt eventueel een aanvullende beurs van maximaal € 250 bij, afhankelijk van het ouderlijk inkomen. Ook heb je recht op het studentenreisproduct: een gratis week- of weekendabonnement op het openbaar vervoer. Daarnaast is het mogelijk om tot € 438 per maand extra te lenen.

De basisbeurs is prestatieafhankelijk: als je binnen tien jaar je opleiding afrondt, wordt de studiefinanciering omgezet in een gift. Je hoeft dan niets terug te betalen. En dat laatste, daar komt verandering in.

Wat is het plan?
Start je in september 2014 met een opleiding, dan heb je geen recht meer op de basisbeurs. In plaats daarvan kun je een lening aangaan à maximaal € 961 per maand. De aflossing hiervan start 2 jaar na je afstuderen en is inkomensafhankelijk. De aanvullende beurs van € 250 blijft overigens wel bestaan, evenals het studentenreisproduct.

Dat is de belangrijkste maatregel uit het omvangrijke voorstel dat het kabinet leverde onder de noemer 'investeren in studeren'. Per saldo betekent dat voor nieuwe studenten (vanaf september 2014) dat zij ruim € 13.000 minder ontvangen dan hun voorgangers.

Tussenjaar wordt onbetaalbaar
Van de huidige studenten heeft bijna veertig procent al een studielening lopen. Gemiddeld gaat het na afronden van de studie om een schuld van € 17.520. Voor studenten die in september 2014 of later hun opleiding starten, zou dat betekenen dat zij aan het begin van hun carrière al ruim € 30.000 ofwel een modaal jaarsalaris in de min staan.

Wie de studententijd uitstelt om eerst een jaar te gaan werken, komt bedrogen uit. Ga je als achttienjarige fulltime aan de slag voor het minimumjeugdloon, dan verdien je in dat jaar iets meer dan € 8.000. Leg er nog € 5.000 uit eigen zak bij en je hebt de misgelopen studiefinanciering gecompenseerd. Zelfs als je wel wíl studeren, maar nog niet weet wat dan precies, is het verstandiger om alvast dit studiejaar met een opleiding te beginnen. Van studie wisselen kan altijd nog, en een jaar vertraging levert je beduidend minder kosten op.