Einde aan verplicht pensioenfonds?
Jongerenpartijen komen met fris nieuw idee

Zelf sparen voor je eigen pensioen. Dat is hoe jongeren van de VVD, PvdA en D66 de toekomst zien. Pensioen sparen op een spaarrekening, pensioen sparen bij een verzekeraar of misschien gewoon 'ouderwets' pensioen sparen bij een pensioenfonds. Alles draait om de zelfstandige beslissing van de klant. Iets dat helemaal past bij de huidige maatschappij waarin mensen zélf hun beslissingen willen maken. Pensioenfondsen zien hun bestaansrecht afbrokkelen en zijn in paniek. Is dat terecht? Hoe goed is het idee van de jongeren?
Bij een pensioenfonds gaat een bepaald percentage van je salaris
op aan je pensioen. Dit percentage wordt jaarlijks vastgesteld. De
bijdrages van alle mensen die elke maand weer hun premie betalen,
wordt door het pensioenfonds belegd om een zo hoog mogelijk
rendement te halen. Van een deel van alle inlegde pensioenpremies
plús de rendementen betaalt het fonds de pensioenen van de
deelnemers. En uiteraard gaat een deel van de premies op aan kosten
voor het fonds zelf.
Wat is de angst van de jongeren?
De angst van de jongeren is dat de ouderen van nu eigenlijk in
verhouding teveel pensioengeld krijgen. De jongeren zijn bang dat
er later te weinig geld beschikbaar is, of dat ze in de komende
tientallen jaren véél meer premie moeten betalen dan dat de ouderen
vroeger moesten betalen, om uiteindelijk precies dezelfde
hoeveelheid pensioengeld te ontvangen. Het grote probleem van dit
alles is: zowel jongeren als ouderen hebben geen mogelijkheid om te
kiezen voor een alternatief. Werk je bij de overheid, dan zit je
standaard bij pensioenfonds ABP. Werk je in de zorg, dan zit je
standaard bij PGGM. En werknemers in de metaalsector zitten bij
PMT.
Meer vrijheid bij niet-pensioenfondsen?
Er zijn ook bedrijven die zich verzekeren bij een
pensioenverzekeraar. Die verzekeraar doet min of meer hetzelfde als
het fonds: pensioenpremie verzamelen, die premie beleggen en op je
67e een bedrag uitkeren. Ben je werknemer bij een
bedrijf met een pensioenregeling, dan ga je eigenlijk ook
automatisch mee in die regeling van het bedrijf. Je kunt ervoor
kiezen niet mee te doen aan de pensioenregeling, maar in de
praktijk gebeurt dit nauwelijks.
Helemaal zelf kiezen
Alleen voor een aanvullend pensioen maken we zelf onze keuze.
Hoewel "zelf"; die keus maken we eigenlijk altijd samen met een
pensioenadviseur. Die onderzoekt bij welke verzekeraar jij op een
prettige manier extra kan sparen voor je pensioen. In de praktijk
die doet die verzekeraar van jouw keuze wederom hetzelfde: premie
innen, beleggen en uiteindelijk uitkeren.
Grote logge partijen
Pensioenfondsen zoals ABP en PGGM zouden door hun schaalgrootte
met honderdduizenden deelnemers, goedkoop moeten kunnen werken.
Toch is dit niet zo. Er is namelijk geen concurrentie. ABP hoeft
niet bang te zijn dat een ambtenaar zich wendt tot een ander fonds.
En daar schuilt het probleem. Juist concurrentie zorgt ervoor dat
een bedrijf de eigen kosten in bedwang houdt en zichzelf
interessanter maakt voor de klant. Vergelijk het met hypotheken.
Ook daar zorgt een gebrek aan concurrentie voor een te
hoge hypotheekrente.
Wie een zorgverzekering of autoverzekering wil sluiten, heeft
bijvoorbeeld wél volop keuze. Bij die financiële producten is er
dus veel meer concurrentie. Je ziet dan ook dat er daar voldoende
prijsconcurrentie is.
Goed initiatief van die VVD-, PvdA en
D66-jongeren!
Keuzevrijheid voor deelnemers betekent dat fondsen en verzekeraars
hun best zullen moeten doen om de klant voor zich te winnen. Dat
kunnen ze onder meer doen door te schermen met termen als 'lage
kosten' of 'gegarandeerd rendement op je inleg'. Met een beetje
geluk zijn pensioenregelingen op termijn zelfs goed en misschien
wel online te vergelijken. Iets dat nu ronduit onmogelijk is. Wat
dat betreft dus een goed voorstel dat de pensioenwereld structureel
zou kunnen veranderen.
Zijn er alleen maar positieve kanten aan het
jongerenvoorstel? Nee. Jongeren en überhaupt Nederlanders zijn
ongeïnteresseerd in hun pensioen. "Zelf regelen" betekent in veel
gevallen net zoveel als "niet regelen". Heel veel Nederlanders
hebben nu een pensioengat en maar weinigen doen daar wat aan. Net
als bij de zorgverzekering, kan het verplicht stellen het regelen
van de eigen zorgverzekering daarom essentieel zijn voor het laten
slagen van 'het nieuwe pensioenstelsel'.