Banken als ABN, Rabobank en ING krijgen geld binnen van spaarders, of lenen van elkaar. Ze hebben echter ook andere mogelijkheden om de kas aan te vullen. Een daarvan is lenen van de ECB. De toezichthouder brengt in dat geval een rente in rekening. Dit tarief wordt ook wel de refirente genoemd, de hoogte ervan wordt periodiek vastgesteld door de ECB zelf.  

Renteverlaging op komst?
Op dit moment rekent de ECB 0,75 procent wanneer banken geld lenen. Een van de belangrijkste maatregelen waarmee de ECB de economie in Europa kan stimuleren, is het verlagen van dit tarief. Banken lenen dan tegen lagere kosten bij de ECB. Een voordeel dat ze door kunnen berekenen aan hun eigen klanten. Het idee is dat door de lagere rente zowel particuliere als zakelijke klanten van de bank meer lenen en uitgeven. En dat is goed voor de economie.

Alleen als het echt nodig is
De ECB voert een renteverlaging alleen door wanneer het echt nodig is. Voor deze terughoudendheid zijn twee redenen. De eerste is dat je renteverlagingen niet eindeloos als middel kunt inzetten. Het tarief is al fors lager dan voor de crisis en daalde van 2,5 procent in 2008 naar het huidige niveau. ten tweede ligt voor de langere termijn inflatie op de loer. Wanneer de economie aantrekt omdat er meer geleend wordt, stijgen de prijzen van producten en diensten. Op zich hoeft dat geen probleem te zijn maar de ECB heeft als doelstelling het voorkomen van te hoge inflatie. Op dit moment bedraagt de inflatie in Europa 1,8 procent, netjes onder de ECB-grens van 2 procent.  

Banken niet scheutig met geld
Het is nog maar de vraag of de ECB de rente daadwerkelijk zal verlagen volgende week. Wanneer dit het geval is, zal de reactie van beleggers enthousiast zijn. De bedrijven waar ze aandelen in hebben, profiteren namelijk wanneer er meer geld geleend en uitgegeven wordt. Deze toenemende handel zorgt samengevat voor meer winst en dus hogere aandelenkoersen. Of dit effect ook echt optreedt, hangt van de banken zelf af. Die zijn niet scheutig met leningen aan hun klanten. Wanneer ze het geld liever als buffer aanhouden dan het te vertrekken als lening, wordt de kooplust van consumenten alsnog in de kiem gesmoord.

Vertrouwen terug
Naast de acties van de ECB kijken beleggers naar veel meer factoren die invloed hebben op de aandelenkoersen. Onder andere hoe het ervoor staat met de crisis in Europa. Daar is het plaatje wat dubbel. Aan de ene kant is het probleem de groei van de Europese economie. Deze komt moeizaam op gang door de bezuinigingen van overheden, die willen voldoen aan de begrotingsregels van de EU. Het gevolg is een nauwelijks te beteugelen werkloosheid. Bijvoorbeeld in probleemland Spanje waar 27 procent van de beroepsbevolking nu zonder werk op de bank zit, een recordaantal.  

Tegenover deze problemen staat dat het vertrouwen in de financiele stabiliteit van overheden  gestegen. Dit lijkt vreemd als nog niet duidelijk is of het daadwerkelijk de goede kant op gaat. Toch is het stijgende vertrouwen te merken aan de rente die overheden betalen wanneer ze geld lenen. Landen als Spanje en Italië betaalden bij het aangaan van leningen steeds minder rente in de afgelopen weken. Investeerders vertrouwen erop dat de overheden de leningen in de toekomst terug kunnen betalen. En mochten er toch problemen ontstaan, wordt verwacht dat de ECB de helpende hand zal bieden. 

Het merkwaardige is dat beleggers hopen op een renteverlaging door de ECB. De gedachte is dat bedrijven, en dus de economie in het geheel,  daarvan profiteren. Eigenlijk zou het beter zijn wanneer de ECB aangeeft dat maatregelen als een renteverlaging niet nodig is omdat Europa er op eigen kracht wel komt.