Veiligheid spaargeld opnieuw ter discussie
Spaarders betalen mee aan redding Cyprus

Nederlanders hebben minder behoefte aan een vakantie naar Cyprus, meldt vakantiewebsite Zoover. Vakantiegangers haken af door de financiële problemen waar de overheid van het eiland in verkeert. Gelukkig komt Europa over de brug met € 10 miljard aan noodsteun en bezuinigt Cyprus waar het maar kan. Einde paniek? Nee. Het lijkt echter verstandig om het boeken van de vakantie toch nog even uit te stellen. Het plan stuit namelijk op veel verzet van vooral Russische spaarders. Die moeten een forse bijdrage leveren en zullen tegensputteren zolang ze kunnen. Ook spaarders in andere landen, waaronder Nederland, maken zich terecht zorgen.
In eerste instantie was het plan om iedere Cypriotische spaarder
een bijdrage te vragen. In totaal moeten de Cyprioten namelijk zelf
ook € 5,8 miljard ophoesten om steun van Europa te krijgen. Al snel
begon de discussie over hoe veilig ons spaargeld in dat geval is.
Want als de regering van Cyprus zo maar kan besluiten tot een
verplichte heffing over spaargeld, wie zegt dat de Spaanse,
Italiaanse of zelfs Nederlandse overheid dit middel ook niet schuwt
in de toekomst?
Spaargeld gegarandeerd tot € 100.000?
Het plan een vaste heffing in te voeren op al het spaargeld is na
de recente deal van de baan. Spaarders met een vermogen tot €
100.000 worden ontzien. Dit bedrag staat gelijk aan de hoogte van
het depositogarantiestel, dat in heel Europa garant staat wanneer
een bank omvalt. In eerste instantie waren ook 'kleine spaarders'
niet veilig. Zij moeten een eenmalige bijdrage van 6,75 procent
betalen, waardoor het volgens de Europese beleidsmakers te
rechtvaardigen viel. Later kwamen zij hierop terug en besloten tot
een heffing op het spaarsaldo boven de € 100.000. Veel Russische
spaarders hebben hun kapitaal ondergebracht bij een Cypriotische
bank. Wat ze moeten bijdragen is nog niet helder maar duidelijk is
dat een deel van hun spaargeld in rook opgaat.
Banken te groot
Het probleem op Cyprus is met name ontstaan doordat de
bankensector in het land buitensporig groot is ten opzichte van de
hele economie. Wanneer banken lastiger aan geld kunnen komen maar
wel verplichtingen hebben, ontstaan er problemen. Onze 'eigen'
eurominister Dijsselbloem waarschuwde na het reddingsakkoord met
Cyprus diverse andere landen. Zo hebben ook Malta, Luxemburg en
Slovenië relatief veel grote banken.
Dat Dijsselblloem wijst op de gevaren daarvan is verstandig. Toch
rijst de vraag of het positief uitpakt. Grotere spaarders in die
landen kunnen het zien als een verkapt dreigement en rap hun
spaarvermogen elders onderbrengen. Iets waar banken juist huiverig
voor zijn. Ook Nederland heeft een grote bankensector, wel is de
overheid financieel een stuk slagvaardiger dan die van
Cyprus.
Wederom een controleblunder
Het is maar goed dat niet iedere Cypriotische spaarder de dupe
wordt. Je kunt spaarders tot op zekere hoogte verantwoordelijk
stellen voor het selecteren van een financieel gezonde bank. Maar
het is weinig realistisch om van een spaarder te verwachten dat hij
de bankensector in het land waar hij woont compleet doorlicht. En
dat hij dan ook nog eens besluit het geld elders onder te brengen
omdat er te veel grote banken zijn in verhouding tot de totale
bedrijvigheid. De controle op banken had moeten plaatsvinden vanuit
de eigen overheid én vanuit Europa. En op dat terrein is het, niet
voor het eerst, misgegaan.
Cyprus imiteert Griekenland
Het akkoord is vers van de pers en in grote lijnen door de
Europese Unie uitgezet. De vroege protesten uit Rusland zijn niet
mals, al is het lastig protesteren omdat een groot deel van het
Russische geld op bedenkelijke wijze verkregen lijkt te zijn. Ook
de 'gewone Cyprioot' zal in de komende tijd geconfronteerd worden
met straffe bezuinigingen en daar niet zonder slag of stoot mee
instemmen. Net als bij Griekenland is de vraag of de miljarden aan
steun ooit weer terug worden betaald. De economie krijgt door de
maatregelen een opdoffer en met een kleinere banksector krijgt de
Cypriotische overheid bovendien minder belastinginkomsten
binnen.
Net als bij Griekenland geldt dat het failliet laten gaan
van Cyprus geen optie is. Dan verliezen andere landen en beleggers
ook het vertrouwen in landen als Spanje en Italië en zijn we verder
van huis. 'We kunnen niet zonder Europa maar ook niet met', is
inmiddels de slogan die op de EU-vlag zou kunnen prijken.
Nederlands spaargeld is voorlopig veilig ... tot nader
orde.