In eerste instantie was het plan om iedere Cypriotische spaarder een bijdrage te vragen. In totaal moeten de Cyprioten namelijk zelf ook € 5,8 miljard ophoesten om steun van Europa te krijgen. Al snel begon de discussie over hoe veilig ons spaargeld in dat geval is. Want als de regering van Cyprus zo maar kan besluiten tot een verplichte heffing over spaargeld, wie zegt dat de Spaanse, Italiaanse of zelfs Nederlandse overheid dit middel ook niet schuwt in de toekomst?

Spaargeld gegarandeerd tot € 100.000?
Het plan een vaste heffing in te voeren op al het spaargeld is na de recente deal van de baan. Spaarders met een vermogen tot € 100.000 worden ontzien. Dit bedrag staat gelijk aan de hoogte van het depositogarantiestel, dat in heel Europa garant staat wanneer een bank omvalt. In eerste instantie waren ook 'kleine spaarders' niet veilig. Zij moeten een eenmalige bijdrage van 6,75 procent betalen, waardoor het volgens de Europese beleidsmakers te rechtvaardigen viel. Later kwamen zij hierop terug en besloten tot een heffing op het spaarsaldo boven de € 100.000. Veel Russische spaarders hebben hun kapitaal ondergebracht bij een Cypriotische bank. Wat ze moeten bijdragen is nog niet helder maar duidelijk is dat een deel van hun spaargeld in rook opgaat.

Banken te groot
Het probleem op Cyprus is met name ontstaan doordat de bankensector in het land buitensporig groot is ten opzichte van de hele economie. Wanneer banken lastiger aan geld kunnen komen maar wel verplichtingen hebben, ontstaan er problemen. Onze 'eigen' eurominister Dijsselbloem waarschuwde na het reddingsakkoord met Cyprus diverse andere landen. Zo hebben ook Malta, Luxemburg en Slovenië relatief veel grote banken.

Dat Dijsselblloem wijst op de gevaren daarvan is verstandig. Toch rijst de vraag of het positief uitpakt. Grotere spaarders in die landen kunnen het zien als een verkapt dreigement en rap hun spaarvermogen elders onderbrengen. Iets waar banken juist huiverig voor zijn. Ook Nederland heeft een grote bankensector, wel is de overheid financieel een stuk slagvaardiger dan die van Cyprus.

Wederom een controleblunder
Het is maar goed dat niet iedere Cypriotische spaarder de dupe wordt. Je kunt spaarders tot op zekere hoogte verantwoordelijk stellen voor het selecteren van een financieel gezonde bank. Maar het is weinig realistisch om van een spaarder te verwachten dat hij de bankensector in het land waar hij woont compleet doorlicht. En dat hij dan ook nog eens besluit het geld elders onder te brengen omdat er te veel grote banken zijn in verhouding tot de totale bedrijvigheid. De controle op banken had moeten plaatsvinden vanuit de eigen overheid én vanuit Europa. En op dat terrein is het, niet voor het eerst, misgegaan. 

Cyprus imiteert Griekenland 
Het akkoord is vers van de pers en in grote lijnen door de Europese Unie uitgezet. De vroege protesten uit Rusland zijn niet mals, al is het lastig protesteren omdat een groot deel van het Russische geld op bedenkelijke wijze verkregen lijkt te zijn. Ook de 'gewone Cyprioot' zal in de komende tijd geconfronteerd worden met straffe bezuinigingen en daar niet zonder slag of stoot mee instemmen. Net als bij Griekenland is de vraag of de miljarden aan steun ooit weer terug worden betaald. De economie krijgt door de maatregelen een opdoffer en met een kleinere banksector krijgt de Cypriotische overheid bovendien minder belastinginkomsten binnen.

Net als bij Griekenland geldt dat het failliet laten gaan van Cyprus geen optie is. Dan verliezen andere landen en beleggers ook het vertrouwen in landen als Spanje en Italië en zijn we verder van huis. 'We kunnen niet zonder Europa maar ook niet met', is inmiddels de slogan die op de EU-vlag zou kunnen prijken. Nederlands spaargeld is voorlopig veilig ... tot nader orde.