De alsmaar stijgende zorgkosten hebben relatief weinig te maken met onze gezondheid of de oplopende levensverwachting. Wat zijn dan wel de boosdoeners? Met name de vooruitgang van de medische technologie. We kunnen steeds méér en dus willen we ook meer. Vergeleken met vroeger stellen we hogere eisen aan de kwaliteit van zorg, we worden steeds mondiger en durven bovendien te vragen om specifieke behandelingen.

Wat kost dat dan?
Je weet dat je jaarlijks ruim € 1.200 (en vaak meer) betaalt aan zorgpremie. Je weet ook dat je daarnaast sommige behandelingen (deels) zelf moet betalen, of in ieder geval vanuit het eigen risico. Het merendeel wordt opgevangen door je zorgverzekeraar. Maar hoeveel je verzekeraar dan precies voor je betaalt, of aan wie, dat is voor veel mensen niet duidelijk. De rekening wordt immers vaak rechtstreeks doorgestuurd van behandelaar naar verzekeraar. En krijg je de rekening wél onder ogen, dan word je van al die codes nauwelijks wijzer.

Hoe zit dat met die codes?
De overheid heeft in 2005 besloten dat per zorgvraag ('pijn op de borst' of 'gebroken arm') vastgelegd moet worden welke onderzoeken en behandelingen daarvoor nodig zijn. Daar is ook een standaard prijskaartje opgeplakt, een label met zogenaamde DBC-codes. Deze codes zie je terug op de rekening. Dat is handig, want zo ligt precies vast wat een ziekenhuis doet en wat dat kost. Goed voor het inzicht in de kosten en goed voor de concurrentie.

Maar die DBC-codes zijn ook lastig, want iedere patiënt is toch net iets anders. De codes zijn gebaseerd op gemiddelden, ofwel: wat is er meestal nodig voor een patiënt die behandeld moet worden voor nierstenen? Op de rekening zul je daarom soms behandelingen of onderzoeken terugvinden die bij jou niet van toepassing zijn, of er mist juist wat op de factuur. Hoewel verwarrend, is dat niet incorrect. Bij een zorgvraag, in dit geval nierstenen, hoort nu eenmaal een vaste prijs. Óók als je een extra consult van de specialist nodig had of juist een onderzoek kon overslaan.

Gaat dat nooit mis?
Staan er rare codes op je factuur, dan is dat geen reden voor paniek. Maar het is wél de moeite waard om even na te kijken hoe het zit. Een mooi voorbeeld hiervan is de 'oorsmeergate', waar een ziekenhuis in Terneuzen begin dit jaar wat al te enthousiast factureerde. Voor een simpele procedure, namelijk het verwijderen van oorsmeer uit de gehoorgang, werd € 1.066,73 in rekening gebracht. Een behoorlijk bedrag, voor een behandeling van enkele minuten.

De rekening ging rechtstreeks naar de verzekeraar, dus de 'patient' had hier niets mee van doen. Maar toen de zorgverzekeraar vervolgens meldde dat het volledige eigen risico hiermee plotsklaps gebruikt was, besloot deze patiënt de rekening op te vragen en uit te zoeken wat de gebruikte codes eigenlijk inhouden. Het ziekenhuis bleek gefactureerd te hebben voor 'een microscopisch oortoilet' en 'het verwijderen van poliepen'. De zorgverzekeraar kon niet weten dat er helemaal geen sprake was van de bijbehorende klachten en heeft de factuur zonder vragen betaald. Pas na een klacht van de patiënt zelf werd de factuur gewisseld voor eentje van € 110, iets meer dan tien procent van het origineel. Inclusief 'oprechte excuses' van het ziekenhuis, dat dan weer wel.

Hoe weet ik dan of mijn rekening klopt?
De enige optie: vraag de rekeningen op en controleer ze goed. De nationaal gebruikte codes kun je terugvinden op de website van de Nederlandse Zorgautoriteit (Nza), toezichthouder op dit gebied. Vermoed je dat je factuur niet in orde is, trek dan aan de bel bij je verzekeraar. Met het oog op kostenbesparing zullen ze hier graag naar kijken. Mocht de factuur inderdaad niet in orde zijn, dan kun je dit melden bij de NZa.

Het is een merkwaardige situatie. De partij die de rekening betaalt, de verzekeraar, weet niet precies of het gefactureerde bedrag daadwerkelijk aansluit bij de verleende zorg. Jijzelf, de patiënt, hebt geen idee welke kosten in rekening gebracht zijn. Als je het eigen risisco buiten beschouwing laat, maakt dat bovendien ook niet zo uit, want de verzekeraar betaalt tóch wel. Hier ligt een mooie uitdaging voor de NZa, dat reeds aangegeven heeft gesprekken te gaan voeren met verzekeraars en brancheorganisaties in de zorg.