Om te bekijken hoe spaarzaam we eigenlijk zijn, is het noodzaak om sparen in twee categorieën te verdelen. Namelijk het saldo waar de spaarder zelf over beschikt en het deel waar hij niet direct invloed op heeft. Onder andere de hoogte van belastingen, de maandelijkse pensioenbijdrage en de waarde van de woning zijn onbeheersbare factoren die wel invloed hebben op het spaarvermogen.

Geen hand op de knip!
In de onderstaande grafiek wordt de verhouding weergegeven. Het valt op dat al sinds 2003 het vrij te besteden inkomen lager ligt dan de consumptie. Met andere woorden, na betaling van belastingen, pensioenpremie en andere onvermijdbare kosten geven we al sinds 2003 jaarlijks meer uit dan er binnenkomt. Conclusie, het beeld van de door de crisis zuinig geworden consument gaat in rook op.


Bron: De Nederlandsche Bank

Vermogen groeit toch door overwaarde woning 
Ondanks de hogere uitgaven dan inkomsten stijgt ons totale vermogen, zoals de zwarte lijn in de grafiek aangeeft. Deze spaarparadox is al jaren aan de orde en komt grotendeels doordat huizenbezitters de overwaarde van hun woning verzilveren. De (nieuwe) hypotheek is weliswaar een schuld en heeft geen gevolg voor het vermogen van de woningeigenaar. De verzilverde overwaarde resulteert daarentegen wel in een toename, dat geld kan de verkoper overmaken naar zijn spaarrekening.

Het effect van de overwaarde is na de eeuwwisseling afgenomen door de dalende woningprijs en aangescherpte hypotheekregels. Het verzilveren van de woningwaarde speelt nog steeds, hetzij in een wat andere vorm. Veel ouderen verruilden hun koopwoning voor een kleinere huurwoning of kwamen te overlijden. De verkoopwaarde van deze woningen lag door de gestegen prijzen doorgaans veel hoger dan de nog resterende hypotheekschuld. Goed voor het spekken van de spaarpot dus. 

Nederland weer eens in recessie
Het economisch bureau van ABN Amro maakte onlangs bekend dat het vrijwel zeker weer recessie is in Nederland. Voor de derde keer in vier jaar tijd. Er is sprake van een recessie wanneer de economie twee of meer aaneengesloten kwartalen krimpt. De teruggang wordt veroorzaakt door dalende uitgaven van consumenten. In 2012 daalden de totale bestedingen met 1,5 procent door onder andere de bezuinigingen, de stijgende pensioenpremies en lagere lonen. De crisis is hiermee nog duidelijk merkbaar. We geven met zijn allen al meer uit dan we aan directe inkomsten ontvangen, maar het is niet voldoende voor een groei van de economie.    

In de jaren voor de crisis heeft de gemiddelde spaarder voldoende opzij gezet om tegenvallers op te vangen. De eindconclusie van dit artikel is dan ook niet dat we met zijn allen op een bankroet afstevenen. Toch is het interessant dat het spaargedragdgrotendeels bepaald wordt door onder andere de woningprijzen en aandelenkoersen. Van het netto maandelijkse salaris bereikt maar een klein deel de spaarrekening, wellicht een mooie doelstelling voor de komende tijd...