We sparen wel, maar niet vrijwillig
Spaarrekening gespekt door overwaarde woning

Vraag een Belg om een grap over Nederlanders en de kans is groot dat hij onze zuinigheid op de hak neemt. Geld storten we massaal op onze spaarrekening. Heel anders dan bijvoorbeeld de gemiddelde Amerikaan, die kopen op afbetaling heel normaal vindt. Maar zijn we eigenlijk wel zo'n spaarzaam volk? Een recente publicatie van de Nederlandsche Bank (DNB) ondermijnt dit imago. Als het om het vrij besteedbare geld gaat, stroomt er namelijk meer de portemonnee uit dan in.
Om te bekijken hoe spaarzaam we eigenlijk zijn, is het noodzaak
om sparen in twee categorieën te verdelen. Namelijk het saldo waar
de spaarder zelf over beschikt en het deel waar hij niet direct
invloed op heeft. Onder andere de hoogte van belastingen, de
maandelijkse pensioenbijdrage en de waarde van de woning zijn
onbeheersbare factoren die wel invloed hebben op het
spaarvermogen.
Geen hand op de knip!
In de onderstaande grafiek wordt de verhouding weergegeven. Het
valt op dat al sinds 2003 het vrij te besteden inkomen lager ligt
dan de consumptie. Met andere woorden, na betaling van belastingen,
pensioenpremie en andere onvermijdbare kosten geven we al sinds
2003 jaarlijks meer uit dan er binnenkomt. Conclusie, het beeld van
de door de crisis zuinig geworden consument gaat in rook op.
Bron: De Nederlandsche Bank
Vermogen groeit toch door overwaarde
woning
Ondanks de hogere uitgaven dan inkomsten stijgt ons
totale vermogen, zoals de zwarte lijn in de grafiek aangeeft. Deze
spaarparadox is al jaren aan de orde en komt grotendeels doordat
huizenbezitters de overwaarde van hun woning verzilveren. De
(nieuwe) hypotheek is weliswaar een schuld en heeft geen gevolg
voor het vermogen van de woningeigenaar. De verzilverde overwaarde
resulteert daarentegen wel in een toename, dat geld kan de verkoper
overmaken naar zijn spaarrekening.
Het effect van de overwaarde is na de eeuwwisseling afgenomen door
de dalende woningprijs en aangescherpte hypotheekregels. Het
verzilveren van de woningwaarde speelt nog steeds, hetzij in een
wat andere vorm. Veel ouderen verruilden hun koopwoning voor een
kleinere huurwoning of kwamen te overlijden. De verkoopwaarde van
deze woningen lag door de gestegen prijzen doorgaans veel hoger dan
de nog resterende hypotheekschuld. Goed voor het spekken van de
spaarpot dus.
Nederland weer eens in recessie
Het economisch bureau van ABN Amro maakte onlangs bekend
dat het vrijwel zeker weer recessie is in Nederland. Voor de derde
keer in vier jaar tijd. Er is sprake van een recessie wanneer de
economie twee of meer aaneengesloten kwartalen krimpt. De teruggang
wordt veroorzaakt door dalende uitgaven van consumenten. In 2012
daalden de totale bestedingen met 1,5 procent door onder andere de
bezuinigingen, de stijgende pensioenpremies en lagere lonen. De
crisis is hiermee nog duidelijk merkbaar. We geven met zijn allen
al meer uit dan we aan directe inkomsten ontvangen, maar het is
niet voldoende voor een groei van de economie.
In de jaren voor de crisis heeft de gemiddelde spaarder
voldoende opzij gezet om tegenvallers op te vangen. De
eindconclusie van dit artikel is dan ook niet dat we met zijn allen
op een bankroet afstevenen. Toch is het interessant dat het
spaargedragdgrotendeels bepaald wordt door onder andere de
woningprijzen en aandelenkoersen. Van het netto maandelijkse
salaris bereikt maar een klein deel de spaarrekening, wellicht een
mooie doelstelling voor de komende tijd...