Een ding is zeker, Pascal wist van tevoren dat zijn spaarrekening relatief weinig op zou brengen. Ook nu is dit nog steeds het geval. Banken hebben maar beperkt interesse in spaargeld en een spaarrente boven de twee procent is eerder uitzondering dan regel. De keus voor de zekerheid van het sparen of de kans op een hoger rendement bij beleggen blijft ook in 2013 van kracht. De omstandigheden lijken op die van een jaar geleden.

Jaar van de overheden
In het afgelopen jaar waren beleggers in de ban van de situatie bij overheden. De angst zat er goed in. Het risico op een failliet Griekenland zorgde ervoor dat ook onder andere Ierland en Italie angstvallig in de gaten werden gehouden. De paniek werd vooral veroorzaakt door een hoge werkloosheid, teruglopende overheidsinkomsten en almaar stijgende kosten. Een deel van de kostenstijging werd veroorzaakt door de exploderende rente op overheidsleningen. Dit had tot gevolg dat de overheden, die toch al in de problemen zaten, meer rente moesten betalen wanneer ze geld wilden lenen. Een negatieve spiraal, want de leningen waren juist nodig om aan verplichtingen te kunnen voldoen.

Dat beleggers aandelen verkopen als overheden in de problemen komen, is omdat ze verwachten dat de problemen een negatief effect heben op de winst van bedrijven. Het geld dat overheden niet uit kunnen geven, komt ook niet meer in de portemonnee terecht van de inwoners. Hierdoor dalen de bestedingen en verkopen ondernemingen minder.

Verlies in mei, winst in december
Door de problemen bij overheden daalde het vertrouwen onder beleggers in mei de AEX naar een dieptepunt van 283,07, de laagste stand van het jaar. Wanneer Pascal aan het begin van het jaar aandelen zou hebben gekocht, was zijn investering op dat moment bijna negen procent minder waard geworden. Vanaf het dieptepunt begon echter een inhaalslag en werd het jaar alsnog afgesloten met een AEX-stand van 342,71: een rendement van bijna 10 procent.

Toezichthouders koersbepalend
Niet alleen de winst van bedrijven of de toekomstverwachtingen bepalen de waarde van aandelen. Er zijn tal van andere zaken die invloed hebben, zoals het handelen van toezichthouders waaronder de Europese Centrale Bank (ECB) en De FED, de Amerikaanse variant van de ECB. Deze toezichthouders kunnen overheden uit de brand helpen door bijvoorbeeld leningen beschikbaar te stellen tegen een relatief lage rente. Dit kalmeert beleggers, omdat dan het risico kleiner wordt dat de overheden over de kop gaan.

In de eerste maanden van het jaar was de kritiek op toezichthouders dat ze te weinig deden om de crisis te bezweren. In het tweede deel van het jaar verstomde de kritiek. Met honderden miljarden aan steun hebben de ECB en FED het vertrouwen hersteld. De aandacht van beleggers verschoof hierdoor langzaamaan weer naar de bedrijven waar ze in investeerden en de koersen van aandelen stegen.

Hoe nu verder?
Dat beleggers meer vertrouwen hebben, wil niet automatisch zeggen dat het ook beter gaat. Landen zullen zelf moeten bewijzen dat ze in staat zijn om te bezuinigen zonder dat dit de economie te veel raakt. Zo schommelt de werkloosheid in Spanje en Griekenland rond de 26 procent, totaal uit de pas met het Europees gemiddelde van 10,7. Nederland scoort overigens al jaren bovengemiddeld en kan trots zijn op haar 5,6 procent.

De werkloosheid in een land is slechts een indicatie voor de stand van de economie. Toch is duidelijk dat een hoge werkloosheid en overheidsproblemen hand in hand gaan. Wanneer de staat minder kan uitgeven, stroomt er minder geld naar het bedrijfsleven en is er minder behoefte aan personeel. Ook dalen hierdoor de belastinginkomsten. Wanneer een overheid toch geld leent om hiermee de economie en bedrijvigheid te stimuleren, stijgen ook de schulden weer verder. Beleggers kijken in de komende tijd vol spanning toe hoe de Europese landen omgaan met deze lastige kwestie.   

Bovenstaande is reden om terughoudend te zijn. Toch is het van belang om verder te kijken dan de komende paar maanden. Aandelen zijn in de afgelopen jaren behoorlijk in waarde gedaald, zelfs met de stijging van de afgelopen maanden. Zo staat de AEX nog altijd meer dan 25 procent (!) lager dan vóór de crisis in 2008. Investeren in bedrijven door het kopen van aandelen is op dit moment dan ook een stuk voordeliger dan toen. Wel is het verstandig om beducht te zijn op een adempauze, na de recente stijging van de aandelenkoersen. Vooralsnog willen beleggers echter niets van een pauze weten. Ook Pascal besluit toch een deel van zijn vermogen te investeren in aandelen. Het restant laat hij nog even staan voor het geval de koersen toch dalen, dan kan hij eventueel alsnog extra inkopen.