Controle op banken kost klauwen met geld
Kosten AFM en DNB schieten omhoog
In Nederland schrijven toezichthouders financiële bedrijven de wet voor. Instanties als De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) zeggen waar banken en verzekeraars zich aan moeten houden. Ook controleren ze of alle regels nageleefd worden. Maar om hun taak te kunnen uitoefenen, hebben de toezichthouders steeds meer geld nodig. Dit is tegen het zere been van de bedrijven waar ze controle over uitoefenen. En ook voor de klant is dit niet altijd prettig: de kosten van het toezicht maken de bankrekening of de verzekering flink duurder.
Het Verbond van Verzekeraars is één van de partijen die zich kritisch uitlaat over de kosten voor het toezicht. Bij DNB gaan de kosten met 21 procent omhoog en AFM doet daar meer dan 35 procent niet voor onder. De totale kosten voor toezicht stijgen volgend jaar tot boven de 250 miljoen euro. De stijging wordt met name veroorzaakt door een verscherpt toezicht op banken. Alleen al DNB neemt hiervoor 54 extra fulltimers in dienst.
Scherper toezicht door crisis
De sterk stijgende kosten voor het toezicht worden in rekening gebracht bij de financiële bedrijven zelf. Banken nemen circa 40 procent van de kosten voor hun rekening, de rest wordt verdeeld onder verzekeraars en pensioenfondsen. Op zich is het logisch dat deze ondernemingen bijdragen aan het toezicht. De crisis heeft immers wel bewezen dat consumenten niet blind kunnen varen op de goede bedoelingen van financiële bedrijven.
Voor de kritiek is anderzijds ook wat te zeggen. Zo kon DNB het in 2008 nog af met € 98 miljoen. In 2013 lopen de kosten op tot € 149 miljoen euro. Tot dit jaar betaalt de overheid een deel van deze kosten. Vanaf volgend jaar wordt de overheidsbijdrage afgebouwd en in 2015 zijn het financiële bedrijven zelf die voor het totaal opdraaien.
De klant betaalt
Uiteindelijk is het niet de bank of het pensioenfonds dat betaalt. Jij als klant wordt er zelf slechter van. De kosten voor het toezicht worden verwerkt in het tarief voor een betaalrekening of in de bijdrage aan het pensioenfonds. Zeker nu de overheid zelf stopt met het subsidiëren van de toezichthouders, is het belangrijk om te weten waarom alle extra kosten nodig zijn. De toezichteisers vragen namelijk om meer transparantie bij banken, adviseurs en verzekeraars dus zullen zelf ook met de billen bloot moeten.
Op dat moment spelen vragen een rol of het bijvoorbeeld voor het toezicht zelf noodzakelijk is om op dure A-locaties gevestigd te zijn en of er door een efficiëntere bedrijfsvoering niet juist geld te besparen valt? Kortom, in een financiële wereld waar transparantie en kostenbeheersing toverwoorden zijn, trekken toezichthouders een steeds groter budget naar zich toe. Dit terwijl er voor de overheid straks geen prikkel meer is om de kosten binnen de perken te houden.
Al eerder kritiek
Het is niet voor het eerst dat de toezichthouders kritiek te verduren krijgen. Al in 2005 stegen de kosten bij de AFM fors en waren kritische geluiden te horen. Hetzelfde geldt toen in 2008 DNB de kosten voor het redden van ABN doorberekende aan de andere banken. Hierbij vergaten de banken echter dat de problemen in bankenland niet door één bank zijn veroorzaakt. Zonder uitzondering deden ze mee aan een systeem dat juist toezicht nodig had om te voorkomen dat het geld van klanten in gevaar kwam.
Ja, toezicht is noodzakelijk. De crisis heeft dit mede veroorzaakt. Maar of deze aanpak per se hand in hand moet gaan met enorm stijgende kosten? Wie controleert de uitgaven van de toezichthouder? Het kabinet is aan zet.
