Officieel is er nog niets bekend, maar verschillende bronnen rond de kabinetsformatie geven een vrij gedetailleerd beeld van mogelijke nieuwe plannen. Deze luiden als volgt: De hypotheekrenteaftrek wordt vanaf 2014 over een periode van 28 jaar beperkt van maximaal 52% naar maximaal 38%, ofwel een verlaging van 0,5% per jaar. Deze maatregel geldt voor zowel bestaande als nieuwe hypotheken. Dit levert de staat 770 miljoen euro op. Ter compensatie wordt ook de loonbelasting verlaagd, van respectievelijk 52% naar 49% en 42% naar 38%.
 
Waarom is dit goed nieuws voor woningeigenaren?
Gezien ons schijvenstelsel worden met name de hoogste inkomens geconfronteerd met de beperkingen van de maximale aftrek. In 2014 daalt deze van de huidige 52% naar 51,5%, in 2015 naar 51%, enzovoorts enzovoorts. Hoewel onprettig, is deze afbouw voor eenieder te behappen. Bovendien wordt diezelfde groep van hoge inkomens behoorlijk gecompenseerd op het gebied van inkomensbelasting: de hoogste belastingschijf wordt per 2014 met 3% verlaagd. Over het algemeen houd je zo als belastingbetaler onder de streep hetzelfde of meer over. 

Het gros van de Nederlanders valt overigens onder het 42%-tarief. Ook voor hen verandert er op papier het een en ander, maar de praktijk valt mee. Voor hen zal de hypotheekrenteaftrek in 2014 vermoedelijk in één keer verlaagd worden naar 38%, de inkomstenbelasting daalt naar datzelfde tarief. Ook hier compenseren deze maatregelen elkaar.

De VVD heeft eerder aangegeven niet aan de hypotheekrenteaftrek te willen sleutelen, terwijl de PvdA voor een tarief van maximaal 30% ging. Als deze regeling daadwerkelijk ingevoerd wordt, hebben beide partijen water bij de wijn gedaan. De VVD levert voor de meeste Nederlanders op de lange termijn slechts 4% renteaftrek in, terwijl de PvdA voor die groep wel 12% aftrek had willen laten verdwijnen. Tel je daar de verlaagde loonbelasting bij op, dan trekt de VVD duidelijk aan het langste eind.

Natuurlijk zal geen enkele hypotheekbetaler staan te springen om een beperking van de hypotheekrenteaftrek. Het voordeel van kopen tegenover huren wordt immers kleiner. Maar het staat buiten kijf dat deze maatregel, zeker gecombineerd met de verlaagde loonbelasting, véél gunstiger uitvalt dan door velen vooraf verwacht werd. Veel belangrijker is dat er nu zekerheid is geschapen dat iedere Nederlander nu voortaan kan rekenen op een belastingteruggave over de hypotheekrente van 38%. Die zekerheid zal mensen uiteindelijk ertoe aanzetten om weer een bod op een koopwoning te durven doen.

Wat is er nu zeker?
Voorlopig staat er nog helemaal niets vast. Even een half jaar terug in de tijd: De Kunduz-coalitie besloot de renteaftrek per 2013 te beperken voor nieuwe hypotheken. Als hoofdzaak gold hier dat iedereen die ná 31 december van dit jaar een hypotheek afsluit, deze in dertig jaar tijd annuïtair moet aflossen en dus automatisch minder rente kon aftrekken. Aflossingsvrije hypotheken zouden per 2013 geen optie meer zijn.
 
Minister Jan Kees de Jager nam deze beslissing over in de miljoenennota. Er is echter nog geen sprake van een wet, slechts van een voorstel. De maatregel moet nog worden aangenomen door de Tweede Kamer, die daar op 12 november over zal stemmen. De kans is groot dat het voorstel niet aangenomen wordt, omdat de verhoudingen binnen de kamer zijn veranderd. De Kunduz-coalitie heeft geen meerderheid meer, bovendien hebben de VVD en PvdA eigen plannen. Het is zeer aannemelijk dat de beoogde beperkingen dus niet per 1 januari 2013 van start gaat.

Wat gaat er dan wel gebeuren?
Het verdere verloop van de hypotheekrente is op korte termijn vooral afhankelijk van de huidige kabinetsformatie. Weten de heren Samsom en Rutte vóór 12 november een nieuw kabinet te smeden, dan is het in theorie zelfs mogelijk dat de twee partijen hun plan nog vóór het einde van het jaar door de Kamer weten te manoeuvreren.

In de praktijk ligt zo'n snelle gang van zaken gelukkig niet voor de hand. Het lijkt er dus op dat de (potentiële) woningeigenaar een jaartje uitstel heeft gekregen. Als de VVD en de PvdA hier daadwerkelijk voor willen gaan, dan liggen die plannen nu bij het Centraal Planbureau voor een doorrekening. Zijn de resultaten zoals verwacht, dan zijn er nog allerlei goedkeuringen nodig namens o.a. de fracties en de Raad van State. Logischer zou zijn dat de heren Rutte en Samsom eerst de reacties afwachten en iets minder haast maken met het voorleggen van deze plannen aan de Kamer. In dat geval is dan ook aannemelijker dat de nieuwe plannen per 2014 van start gaan.

Hoewel de concrete invulling nog onduidelijk is, wordt steeds duidelijker dat beperking van de hypotheekrenteaftrek slechts een kwestie van tijd is. Die maatregel komt er, hoe dan ook. En als er dan toch beperkt moet worden, dan het liefst zo. Wil je weten wat deze wetswijziging voor gevolgen heeft voor jouw hypotheeklasten? Vul dan onderstaande informatiekaart in. En… let op: de hypotheekrente is licht stijgende!