Voor het eerst sinds maart 2012 steeg de AEX tot boven 340 punten. De Amerikaanse beurs staat zelfs hoger dan in 2007, de tijd voor de crisis. In de afgelopen acht weken hebben de aandelenbeurzen hiermee een indrukwekkende spurt ondergaan.

Onbeperkt sponsoren van zwakke landen
De belangrijkste actie van de ECB is het verstrekken van leningen aan overheden die kampen met financiële problemen. Bij het aangaan van een lening geeft een overheid zogenoemde obligaties uit. De obligatie is een overeenkomst waarbij zowel de duur van de lening als de rentevergoeding die de overheid verstrekt vaststaat. Het probleem is dat beleggers niet snel meer geld willen uitlenen aan overheden waar ze weinig vertrouwen in hebben. Uitlenen doen ze in dat geval alleen nog wanneer daar een hogere rentevergoeding tegenover staat. Dit is een probleem voor de betreffende overheden, voor hen stijgen de kosten bij het aangaan van een lening en het geldgebrek wordt alleen maar groter.

Om te voorkomen dat overheden zo diep in de problemen komen dat ze failliet gaan, koopt de ECB obligaties wanneer dat nodig is. Hierdoor daalt ook de rente die de bewuste overheid aan andere geldvertrekkers verstrekt. Deze maatregel is op zich niet nieuw. Wel nieuw dat er nagenoeg geen limiet aan de steun zit en dat het vooralsnog voor een onbeperkte tijd geldt.

Waarom zijn beleggers zo blij?
Beleggers reageerden euforisch in de hoop dat de maatregelen voldoende zijn om de eurocrisis een definitieve halt toe te roepen. Eerdere hulpacties hadden doorgaans maar een kortstondig effect hadden. Nu lijkt er met zwaarder geschut een meer structurele oplossing gezocht te worden. Beleggers profiteren van een oplossing van de crisis. Bij een groeiende economie hebben consumenten meer te besteden, wat weer goed is voor de winsten van de bedrijven waarin wordt belegd.

Crisis verleden tijd?
Dat het ECB-plan enthousiast wordt ontvangen is niet zonder reden. Juist de problemen bij overheden resulteerden in het recente verleden voor veel paniek op de beurs. Nu is duidelijk dat er altijd een onbeperkt vangnet is wanneer de financiële begroting van landen als Spanje en Italië spaak dreigt te lopen. Een duidelijk signaal dat de toezichthouder alles op alles zet om het vertrouwen te herstellen.

Niet iedereen is voorstander van de vrijgevigheid van de ECB. Vooral de Duitsers liggen dwars. Kritiek op de maatregelen is dat het geen daadwerkelijke oplossing is maar een lapmiddel. Om critici wat wind uit de zeilen te nemen, worden strenge voorwaarden gesteld aan wie aanspraak wil maken op de hulp. Duidelijk is wel dat de verantwoordelijkheid nog steeds  bij de politici in de landen zelf ligt Die zullen door moeten gaan met hervormingen en bezuinigingen. Ook moeten ze instemmen met de eisen die de ECB stelt, wat minder vanzelfsprekend is dan het lijkt. Dit is misschien wel het grootste zwakke punt, zowel bij de Grieken als bij de Spanjaarden is inmiddels wel duidelijk dat het bedenken en het uitvoeren van maatregelen twee verschillende zaken zijn.

Dat de ECB actie onderneemt, doet de aandelenbeurzen goed. De euforie onder beleggers lijkt vooralsnog iets voorbarig. Landen in de probleemzone hebben meer financiële lucht maar moeten nog onverminderd hard aan de slag om bijvoorbeeld de werkloosheid terug te dringen en de overheidsfinanciën op orde te krijgen. Pas wanneer ze daar in slagen is er sprake van een structureel herstel van het vertrouwen.