Aangenomen wordt dat overkreditering de voornaamste reden was voor de kredietcrisis. Mensen met te weinig inkomen en perspectief kregen te gemakkelijk, te hoge hypotheken. Dat leverde een onaanvaardbaar risico op wanbetaling op en uiteindelijk restschuld bij een executieveiling. De aanpak was rigoureus: de hand ging op de knip. Kind van de rekening werden de starters. Ambitieuze, hoogopgeleide mensen werden met hun goede vooruitzichten en dito banen naar de huurmarkt verjaagd. Terwijl de markt voor koopwoningen die o zo belangrijke groep instromers aan de onderkant hartgrondig mist. Zwaar vereenvoudigd is dat een van de belangrijkste oorzaken van de woningmarktcrisis.

Starter uit zijn huurhuis krijgen
De starter moet dus uit z'n huurschulp gelokt worden en zo snel mogelijk een huis aanschaffen. Om dat voor elkaar te krijgen is het zaak dat hij eerst een fatsoenlijk bedrag moet kunnen lenen bij de bank. Dat lukt tegenwoordig niet meer. De AFM is uitermate streng en houdt zich strikt aan de aanbevelingen van het Nibud. Het Nibud ziet als budgetorganisatie slechts de mensen waar het fout gaat. Als het aan het Nibud had gelegen zouden alle hypotheken zelfs voor bijstandstrekkers betaalbaar moeten zijn.

Als het gevaar van overkreditering de reden is om de starter die redelijke lening niet te onthouden, dan is dit de tegenargumentatie. Overkreditering betekent dat iemand meer heeft geleend dan verantwoord voor hem was en hij daardoor betalingsproblemen heeft gekregen. Als voornaamste reden voor die problemen wordt werkloosheid genoemd. Werkloosheid ligt echter slechts in zeer beperkte mate aan de wanbetaling van hypotheken ten grondslag. Een veel belangrijker factor is naar alle waarschijnlijkheid echtscheiding. De klassieke situatie: een van de twee partners wil weg en de overgebleven partij kan de hypotheek niet alleen betalen. Hoe zuinig de bank ook geweest is in het verstrekken van een hypotheek: als de hypotheek gebaseerd was op twee inkomens, zal een scheiding leiden tot betalingsproblemen.

Onethisch
Het is dus niet zo dat we starters moeten beschermen tegen de gevolgen van economisch ontij. Een sterke relatie is ter voorkoming van restschuld minstens zo belangrijk als de hoogte van het verstrekte krediet. Het is echter volstrekt onethisch: de bank die informeert naar het liefdesleven van mensen om de duurzaamheid van hun relatie te beoordelen. Het kan ook niet. Het toont echter wel aan dat kredietwaardigheid van veel meer afhangt dan slechts de hoogte van het inkomen op het moment van het afsluiten van de hypotheek.

Wanneer men rekening moet houden met alle risico's die iemand in zijn leven kan overkomen, dan valt er überhaupt geen hypotheek of lening meer te sluiten. Als de hoogopgeleide starter weer dat kan lenen wat zijn toekomstperspectief legitimeert, zal dat een geweldige impuls betekenen voor de woningmarkt. Zeker in combinatie met de huidige hypotheekstand, die op een laag niveau staat in historisch perspectief.