Voor het eerst sinds de invoering van de euro  staat de zogeheten refirente op 0,75 procent. Deze rente wordt door de ECB vastgesteld en bepaalt welke rente banken moeten betalen wanneer ze geld lenen van de ECB. De centrale bank houdt toezicht en kan de economie beïnvloeden met het verhogen of verlagen van de rente. Dat deze rente voor het eerst onder de 1 procent duikt, geeft aan dat ook de ECB verwacht dat de economie in Europa niet vanzelf herstelt. Hoe laag de rente is, wordt duidelijk als we bedenken dat de teller eind 2006 nog op 3,25 procent stond.

Gevolgen voor je eigen portemonnee
Normaal gesproken zou de lage rente het gevolg moeten hebben dat geld lenen voordeliger wordt en sparen juist minder aantrekkelijk. Banken kunnen immers tegen lagere kosten geld lenen bij de ECB. Er is dan weinig reden om spaargeld op te halen bij spaarder en daar veel meer rente voor te betalen. Dat leningen goedkoper worden, heeft dezelfde oorzaak. De bank maakt minder rentekosten en kan dit voordeel doorberekenen naar haar klanten.

Er spelen echter nog meer zaken mee. Zo moet een bank er wel zeker van zijn het geld weer terug te krijgen. In de huidige markt is het risico op bijvoorbeeld het faillissement van een onderneming groter dan enkele jaren geleden. Banken zijn er huiverig voor dat de lening niet terug wordt betaald en lenen liever helemaal niets meer uit. Ook bij het verstrekken van hypotheken regeert de angst. Vaak onterecht. Kortom, de banken lenen goedkoop geld maar willen het niet uitgeven.

Rente voor banken naar nul
Commerciële banken als ABN AMRO, ING en Rabobank kunnen niet alleen geld lenen bij de ECB. Ze kunnen er ook hun geld op een soort spaarrekening stallen. Hiervoor krijgen ze een rente als vergoeding. Normaal gesproken dan. De ECB heeft die rente vandaag verlaagt naar nul procent. Kortom, de bank mag zijn geld achterlaten maar krijgt hiervoor niets terug. Dit dwingt de banken om meer risico te nemen en dan toch maar weer geld uit te lenen aan bedrijven en particulieren.

Kiezen tussen  twee kwaden
De ECB staat voor lastige keuzes. Na diverse renteverlagingen wordt het steeds lastiger om de economie überhaupt nog aan te wakkeren. Bovendien stijgt door renteverlagingen het risico dat op termijn producten en diensten duurder worden. Aan de andere kant is niets doen ook geen optie. Want alleen wanneer geld weer in beweging komt, stijgen ook de winsten van bedrijven en komt er bij overheden meer belastinggeld binnen. Zaken die nodig zijn voor groei.

De stap van de ECB werd al verwacht door beleggers. Toch is het altijd maar de vraag of de toezichthouder zich aan de verwachtingen houdt. Aan de ene kant is de verlaging goed nieuws en is het een stimulans voor de economie. Anderzijds tonen verlagingen dat er rigoureuze middelen nodig zijn om de economie in leven te houden. Middelen die niet onuitputtelijk zijn.