Verhuizen zult u!
Forenzen niet meer gewaardeerd

Het begrotingsakkoord voor 2013 was er ineens. Het aantal budgetbeperkende maatregelen is zo groot, dat sommige aspecten van het akkoord ondersneeuwen in het bezuinigingsgeweld. Het afschaffen van de onbelaste kilometervergoeding voor woon-werkverkeer bijvoorbeeld. Tot nu toe mocht een werkgever nog 19 cent per gereden kilometer zonder belasting aan zijn personeel uitbetalen. Dat is afgelopen in 2013. De vergoeding voor forenzen wordt onderdeel van het inkomen en er moet belasting over worden betaald.
Het schrappen van de onbelaste vergoeding
komt op een vervelend moment. Experts verwachten dat het niet lang
zal duren voor een liter benzine meer dan twee euro kost. Los van
de olieprijs zorgt de btw-verhoging van 19 naar 21 procent in 2013
voor opnieuw bijna vier cent prijsstijging aan de pomp. Alleen aan
benzine kost een middenklasser dan al 15 cent per kilometer. De 19
cent onbelaste vergoeding is dus volstrekt ontoereikend om de
werkelijke kosten voor woon-werkverkeer (inclusief onderhoud en
afschrijving) te dekken. De Vereniging Auto van de Zaak was in Den
Haag juist aan het lobbyen om het onbelaste deel omhoog te krijgen
naar 24 cent, toen ze het deksel op de neus kreeg. Geen verhoging,
maar afschaffing.
Forens verliest veel geld
Voor werknemers houdt de afschaffing in dat van de netto
kilometervergoeding ongeveer de helft overblijft. Wie dagelijks 30
kilometer heen en 30 kilometer terug reist, verliest maandelijks
ongeveer 100 euro aan vrij besteedbaar inkomen. Een enorm verlies
aan koopkracht. Zakelijke kilometers met de privé-auto blijven
overigens wel gewoon onbelast.
Opbrengst gebruikt voor verlaging
overdrachtsbelasting
Het afschaffen van de onbelaste kilometervergoeding levert de
overheid tussen de 1,2 en 1,9 miljard euro op. Dat bedrag wordt
volgens het demissionaire kabinet gebruikt om de
overdrachtsbelasting structureel op 2 procent te houden. Die
verlaging van 6 naar 4 procent was een tijdelijke maatregel, maar
die wordt nu permanent gemaakt. Alles is er dus op gericht om
mensen dichter bij hun werk te laten wonen. Het verhuizen
goedkoper, het forenzen duurder. Wat heeft dat voor gevolgen?
Gunstig voor de woningmarkt?
Je kunt betogen dat deze maatregelen gunstig zijn voor de
woningmarkt. Werknemers die nu ver weg wonen zullen zich dichterbij
het werk vestigen en dat zal de vraag naar woningen doen toenemen.
Het probleem in Nederland is echter niet dat we niet willen
verhuizen, want er staan al ruim 200 duizend huizen met hun
bewoners te wachten op een koper. Het probleem is dat de carrousel
stilstaat. Als die weer draait, is het belangrijkste probleem
opgelost. Deze maatregel kan in theorie bijdragen aan het
opstarten, maar zal niet worden ingetrokken zodra de woningmarkt
weer draait. De effecten zullen langer voortduren dan
wenselijk.
Welke effecten?
De provincies die sowieso al te kampen hebben met een
leegloop van inwoners, zien hun demografische problemen verergeren.
Vooral voor bedrijven die veel werknemers nodig hebben wordt het
steeds onaantrekkelijk om zich te vestigen in het buitengebied. De
Randstad wordt daarentegen nog drukker en duurder dan ze al was. De
rondwegen bij de grote steden zullen nog moeilijker begaanbaar
worden tijdens de ochtend- en avondspits. Dan de arbeidsmobiliteit.
Die werd bevorderd toen de overdrachtsbelasting verlaagd werd. Die
neemt echter weer af zodra de kilometervergoeding op de helling
gaat. Zomaar in een andere stad gaan werken is niet zo gemakkelijk
meer. De verminderde arbeidsmobiliteit in combinatie met de
voorgestelde versoepeling van het ontslagrecht zou een zeer
onwenselijke situatie kunnen creëren voor de werknemer.
De nieuwe belastingregels liggen nog niet helemaal vast.
In september volgen de verkiezingen voor de Tweede Kamer. Hoewel
het huidige akkoord breed wordt gedragen, is er in de tussentijd
nog ruimte voor discussie en alternatieven. Ook als de verandering
in de machtsverhoudingen minimaal blijken. Zoals het er nu ligt
zijn de gevolgen voor de forenzende automobilist echter
buitengewoon zwaar.