Maakt nieuwe woningmarktplan een einde aan de misère?
Weer voorstel tot beperking hypotheekrenteaftrek

Na anderhalf jaar praten en onderhandelen zijn ze eruit. NVM, VEH en diverse andere organisaties op de woningmarkt presenteerden een totaalplan voor het hervormen van de woningmarkt. Het plan heeft gevolgen voor zowel kopers als huurders van een woning. De geleidelijke afbouw van de hypotheekrenteaftrek is het meest ingrijpende onderdeel. Forse plannen maar politiek den Haag houdt zich vooralsnog op de vlakte.
Organisaties als de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM),
de Vereniging Eigen Huis (VEH) en Woonbond pleiten voor een
geleidelijke afschaffing van de hypotheekrenteaftrek. De hogere
lasten voor woningkopers worden gecompenseerd door de volledige
afschaffing van overdrachtsbelasting. Ook het eigenwoningforfait,
een opslag op uw belastbare salaris (box1) dat geldt voor eigenaren
van een woning, wordt stapsgewijs teruggebracht. Er komt een
woontoeslag die de koper jaarlijks ontvangt. Deze toeslag kan
verschillen per woonplaats en ook de gezinssamenstelling speelt een
rol.
Huren omhoog
Ook voor huurders van een woning heeft het voorstel gevolgen. De
huren gaan met twee procent omhoog op jaarbasis, bovenop de
inflatie. Met een inflatie boven de twee procent houdt dit een
huurstijging in van minimaal vier procent per jaar. Wie nu
jaarlijks € 7.800 betaalt aan huur, is in dan over drie jaar €
8.773,92 kwijt. De betrokken partijen willen toe naar
'marktconforme huurtarieven'. Met name lagere en middeninkomens
kunnen ook bij huur een beroep doen op de woontoeslag, ter
vervanging van de bestaande huurtoeslag.
Weer geen impuls voor de woningmarkt
Wie het plan goed doorneemt, merkt dat het niet direct gericht is
op het stimuleren van de woningmarkt op korte termijn. Als
ingangsdatum wordt op zijn vroegst 2015 aangehouden. Dit om een
goede voorbereiding mogelijk te maken maar ook om de toch al
nerveuze woningmarkt niet compleet in een ravijn te laten
storten.
Op langere termijn is doel van de instanties de financiële lasten
en belastingvoordelen meer gelijk te verdelen over kopers en
huurders. Dit houdt bijvoorbeeld in dat lokale heffingen voor
huurders en kopers gelijk worden getrokken met het inkomen. Omdat
na verloop van jaren het voordeel van de hypotheekrenteaftrek
afneemt, wordt het lucratiever de hypotheek sneller af te lossen en
minder schuld over te houden. Eerder stelde organisaties als het
Internationaal Monetair Fonds (IMF) al dat Nederlandse
huizenbezitters een relatief hoge schuld hebben. Al hoef je voor
het terugbrengen hiervan niet de hypotheekrenteaftrek af te
schaffen. Ook nu verplicht de overheid de koper reeds tot
aflossen.
Hypotheekrenteaftrek aangeschoten wild
De hypotheekrenteaftrek was al niet veilig meer maar is nu zeker
aangeschoten wild.
Het is opmerkelijk dat ook de NVM nu pleit voor een geleidelijke
afbouw. Voorzitter Ger Hukker schreef
http://www.nvm.nl/columns/ger_hukker/hypotheekrenteaftrek.aspx nog
niet zo lang geleden dat aan de inperking 'te veel risico's kleven,
waaronder waardedaling van huizen, stijging van woonlasten en het
in gevaar komen van pensioenvoorzieningen'. Sterker nog, in een
advertentiecampagne werd de overheid gewezen op de gevaren van het
morrelen van de aftrek. Nu het onderdeel is van een eigen groter
plan, heeft de makelaarsvereniging er blijkbaar minder moeite mee.
Een harde eis van de planmakers is wel dat de overheid niet slechts
enkele punten uit het voorstel daadwerkelijk in de praktijk brengt.
Het is alles of niets.
En nu?
Dat de politiek het plan zonder enige tegenwerping overneemt, valt
niet te verwachten. Zeker niet nu partijen met de nieuwe
verkiezingen in aantocht juist willen scoren met kritiek op
lastenverzwaringen. Onder andere de PvdA was er al vroeg bij met
uitspraken hierover. D66 hield het wat algemener en kijkt met een
'open vizier' naar de plannen. Ondanks eventuele bezwaren kan de
politiek niet om het plan heen. Eerdere maatregelen van de
overheid, zoals de verlaging van de overdrachtsbelasting,
sorteerden weinig effect. Door druk van deze partijen kan de
politiek niet anders dan actief reageren.
Wie nu een woning wil kopen heeft weinig baat bij de
huidige plannen. Deze zullen eerst in detail moeten worden
doorgerekend voordat duidelijk wordt wat de concrete gevolgen voor
huurders en kopers zijn. De grote vraag bij het plan is of het niet
een grote herschikking van overheidsgelden is in plaats van dé
oplossing voor het probleem.