ING voert ieder kwartaal onderzoek uit naar het vertrouwen in de woningmarkt onder potentiële starters en koopwoningbezitters. De houding van consumenten ten aanzien van de hypotheekrente, de verwachtingen van de woningmarkt en de eigen financiële situatie bleek dit kwartaal onveranderd. Een score van minder dan honderd punten op de Woningindex betekent dat meer mensen negatief dan positief denken over de woningmarkt. Met een score van 89 punten is het vertrouwen in de woningmarkt exact hetzelfde als eind vorig jaar.

Starter oriënteert wel maar koopt niet
Het afgelopen jaar oriënteerde ruim tweederde van de potentiële starters zich op een eigen woning, en in theorie schatten ze hun kansen positief in: Het aantal starters dat zich zorgen maakt over het kúnnen kopen van een woning nam het afgelopen kwartaal af van 47% naar 38%. Zo'n 90% van de starters denkt bij de aankoop van een woning meer onderhandelruimte te hebben dan een jaar geleden en bovendien gaat 66% er vanuit nu voor hetzelfde geld 'meer huis' te krijgen. Al met al een prima uitgangssituatie.

Toch ging slechts een kwart van de oriënterende starters over tot het doen van een bod. Vier op de vijf starters verwachten dat de huizenprijzen verder zullen zakken, en daarnaast wordt de aankoop van een woning uitgesteld met het oog op de onzekere economie (35%) en de onduidelijkheid over de hypotheekrenteaftrek (22%). Opvallend detail is dat 29% van de starters bovendien aangeeft dat de beschikbare huizen niet voldoen aan de wensen.

Onzekerheid stropt de markt
Het overgrote deel van de koopwoningbezitters (69%) wacht met het kopen van een nieuwe woning totdat de huidige woning verkocht is. Wegens angst voor dubbele lasten heeft het afgelopen jaar slechts 14% van de woningeigenaren zich georiënteerd op een nieuwe woning. De markt zit behoorlijk op slot. Starters kunnen hier verandering in brengen, zij hebben immers geen huis waar ze eerst vanaf moeten.

"Er zijn de laatste tijd veel plannen gepresenteerd over de woningmarkt, maar consumenten wachten af wat er daadwerkelijk gaat gebeuren", zegt Dennis Noordervliet, directeur marketing hypotheken ING. "Zonder starters blijft herstel van de woningmarkt uit. Starters zetten niet echt door omdat ze onvoldoende weten waar ze aan toe zijn. Aan die onzekerheid moet zo snel mogelijk een einde komen. De woningmarkt is gebaat bij een integrale aanpak waarbij naar alle facetten van huren en kopen wordt gekeken. Belangrijk hierbij is dat maatregelen geleidelijk worden ingevoegd met compensatie voor die consumenten die financieel geraakt worden."

Ook het mogelijke afschaffen, handhaven of verhogen van de overdrachtsbelasting speelt een rol bij de aankoop van een nieuwe woning. Zo'n dertig procent van de potentiële kopers en woningbezitters verwacht dat de huidige heffing van twee procent ook ná 1 juli 2012 gehandhaafd blijft. Daarnaast verwacht zes à tien procent dat de overdrachtsbelasting wordt afgeschaft, terwijl het merendeel van de woningbezitters (36%) en starters (40%) er vanuit gaat dat de belasting teruggaat naar het oude niveau van zes procent. De tijdelijke verlaging werd in juni vorig jaar ingesteld om de woningmarkt uit het slop te krijgen. De politiek zou er verstandig aan doen deze regeling te verlengen om het zo starters en doorstromers iets makkelijker te maken.