CPB: “Zwaarste crisis sinds Tweede Wereldoorlog”
Teruggang woningmarkt en hogere pensioenpremies hoofdoorzaak

Directeur Coen Teulings van het Centraal Plan Bureau (CPB) pakte deze week breed uit in de via een ingelaste uitzending van het NOS-journaal uitgezonden verklaring: "De huidige crisis kan worden aangemerkt als een crisis die zit tussen het niveau van die van 1929 (Wall Street Crash) en die van de oliecrisis eind zeventiger jaren. Daarmee is de huidige crisis de ernstigste sinds de Tweede Wereldoorlog. De crisis op de woningmarkt en de veel hogere pensioenpremies die nu betaald moeten worden, hebben de koopkracht fors aangetast. Daardoor is de economie in een forse recessie beland", aldus Teulings.
De directeur van het CPB bemoeit zich niet met het aanwijzen van
verantwoordelijkheid voor de diverse vormen van crises die
uiteindelijk deze recordcrisis hebben doen ontstaan. Wel gaf
Teulings aan dat de verhoging van de pensioenpremies een gevolg
zijn geweest van het inzakken van de aandelenmarkten na het
doorprikken van de internetbubbel rond de eeuwwisseling. Ook
de veel lagere marktrente van de laatste jaren speelt voor de
pensioenfondsen een grote rol. Verder is het feit dat huiseigenaren
veel minder overwaarde uit hun huis konden halen en deze dus niet
meer aan zaken als keukens en badkamers konden besteden van invloed
op de economie. Slechts 'en passant' verwees Teulings naar de
eurocrisis.
Onze bestuurders verantwoordelijk
Het rapport en de visie van het CPB over de gang van zaken vielen
tegen. De presentatie werd zelfs als 'een beetje goedkoop' ervaren.
Het is duidelijk dat voormalige regeringen en pensioenfondsen grote
inschattingsfouten moeten hebben gemaakt bij het beoordelen van de
diverse situaties. Onze bestuurders, in casu degenen die over de
grootste geldmassa's gaan, hebben behoorlijk geblunderd. In de
afgelopen weken is al vaak de politieke kleuring van het
CPB-bestuur aan de orde geweest. Het lijkt erop dat deze kleuring
het aanwijzen van verantwoordelijken in de weg staat.
Hogere pensioenpremies
Voor analisten op de aandelenmarkten was het duidelijk dat
bestuurders van pensioenfondsen zich vlak voor de eeuwwisseling op
kinderlijke wijze hebben vergist in de gang van zaken op de
beurzen. Er werd voor miljarden aan aandelen gekocht van
inhoudsloze internetbedrijven die slechts orakelden dat zij in de
toekomst grote mogelijkheden zagen. Die mogelijkheden werden
schromelijk overdreven. Pensioenfondsen kiepten hun geld in kassen
van bedrijven die zelf nog geen enkel vermogen hadden
opgebouwd.
In het najaar van het jaar 2000 ging het mis. Het ene na het
andere 'veelbelovende' internetbedrijf viel om. Grote
pensioenfondsen, zoals ABP en PGGM, zagen hun beleggingen als
sneeuw voor de zon verdwijnen. Toen de marktrente door allerlei -
vooral politieke - ontwikkelingen ook nog naar beneden ging,
rendeerden de beleggingen van pensioenfondsen al helemaal niet
meer. Conclusie: de burger moest het gelag betalen: hogere
pensioenpremies. De bestuurders kwamen ermee weg.
Crisis woningmarkt
De gang van zaken op de Nederlandse woningmarkt wordt als
medeoorzaak van de crisis aangemerkt . Echter, ook deze crisis is
ontstaan door de wijze van optreden van politici. Al tijdenlang
worden geen beslissingen genomen over de wijze waarop in de
toekomst met de hypotheekrenteaftrek moet worden omgegaan. Kopers
raken daardoor in onzekerheid. Voorts worden de verkeerde
beslissingen genomen om de woningmarkt te stimuleren. Niet de
starters worden met het verlagen van de overdrachtsbelasting (OB)
gestimuleerd, maar vooral de bestaande huiseigenaren.
De OB voor starters had volledig moeten worden afgeschaft. Dat kan
overigens nog steeds door de OB voor de rest van de woningverkopen
te verhogen van twee naar drie procent. Het belangrijkste obstakel
voor de woningmarkt zit 'm eigenlijk in de blokkering van de
hypotheekmarkt. De vele regels die de overheid op dit terrein heeft
uitgevaardigd zorgen voor lagere hypotheken, waardoor starters
steeds minder kansen kregen. Dat is de hoofdreden voor het
blokkeren van de woningmarkt. Ook hier zijn de bestuurders de
hoofdverantwoordelijken.
Eurocrisis
Laatste argument is de gang van zaken in Europa, ofwel de
Eurocrisis. Politici zijn volstrekt verantwoordelijk voor de
tekorten en de wijze waarop daarmee wordt omgegaan. Politici
brengen bovendien de economie om zeep door op een uitermate
stroperige manier met de problematiek bezig te gaan en angst voor
beslissingen uit te stralen. Zelfs de grootste bedrijven worden
hierdoor beïnvloed.
Veel bedrijfsmanagers hebben door het getalm van politici
belangrijke bedrijfsbeslissingen voor zich uit moeten schuiven. De
economie kwam hierdoor vrijwel stil te liggen, waardoor de
werkloosheid weer steeg. Ministers waarschuwen al jaren voor de
omstandigheid 'dat het allemaal minder zal worden', maar realiseren
zich niet dat het steeds maar weer herhalen van deze woorden 'de
toverkracht van de negatieve reclame' is.
Alle overheden die hebben geregeerd sinds het eind van de
negentiger jaren zijn debet aan de crisis waar wij nu inzitten. Het
huidige kabinet kon daar weinig aan doen , maar is wel volledig
verantwoordelijk voor de starre regelgeving voor de huizenmarkt.
Het rapport van het CPB is op één terrein heel erg duidelijk: het
huidige kabinet dient zo snel mogelijk intelligente maatregelen te
treffen. Elke burger heeft daar recht op!