Iedere overheid leent geld. De reden hiervoor is dat overheden geld nodig hebben om het land draaiende te houden. De inkomsten uit belastingen en dergelijke zijn vaak niet toereikend, het tekort wordt opgevuld met leningen. De rente die een land betaalt over deze leningen is onder andere afhankelijk van het risico dat de investeerder loopt. Wat is dus het risico dat de overheid onverantwoord met het geld omgaat en het geld in een zwart overheidsgat verdwijnt?

Duitsland stabiele factor
De Duitse overheid leende recent 3,9 miljard euro. De looptijd van de lening bedroeg zes maanden en de rente was -0,012 procent. Investeerders hebben hun geld niet puur uit sympathie aan onze oosterburen beschikbaar gesteld. Duitsland staat bekend als het economisch meest stabiele land van Europa. De kans dat het uitgeleende geld niet wordt terugbetaald is praktisch nihil. Zeker in vergelijking met landen als Spanje, Italië en Griekenland. Door het stabiele imago staan de investeerders in de rij om geld uit te lenen aan de Duitsers. Het aanbod is zo groot dat de rente zelfs daalde tot onder het nulpunt.

Ook Nederland populair
Nederland legt wat betreft de omvang van de economie minder gewicht in de schaal dan Duitsland. Het zijn in Europa met name Frankrijk en Duitsland die de koers bepalen. Dit neemt niet weg dat geld lenen aan de Nederlandse staat wordt gezien als een betrouwbare investering, de economie van Nederland spiegelt zich meestal aan die van Duitsland. Op kortlopende leningen kreeg het Ministerie van Financiën in het verleden ook al eens geld toe. Deze week haalde de staat 3,1 miljard euro op tegen nog geen 0,86 procent aan rente. Deze recordlage rente geldt voor een periode van drie jaar.

Leuk, maar wat heb ik eraan?
De gemiddelde Nederlanders zal niet wakker liggen van de rente die overheden betalen bij miljardenleningen. Toch staat het niet los van de huishoudportemonnee. Zo bespaart de overheid miljarden aan rentelasten wanneer ze tegen lage kosten leningen kunnen sluiten. Deze meevaller, die door de crisis in Europa wordt veroorzaakt, verkleint het tekort van de Nederlandse overheid en heeft een positief effect op de nodige bezuinigingen. Minder rente betalen, betekent minder uitgaven en dus minder noodzakelijke bezuinigingen.

Daarnaast is de rente die overheden betalen een indicatie voor het vertrouwen van investeerders. Wanneer de rentes van bepaalde landen explosief stijgen, brengt dit paniek teweeg. De angst dat een land als Spanje of Italië failliet gaat, werkt door op de aandelenbeurzen. De lagere beurskoersen brengen bijvoorbeeld pensioenfondsen verder in de problemen. Een actueel onderwerp dat direct betrekking heeft op uw portemonnee. Inmiddels ligt de rente die landen als Spanje en Italië betalen bij leningen, onder meer door ingrijpen van de Europese Centrale Bank (ECB), fors lager dan enkele weken geleden. De landen wisten recent de interesse van investeerders te wekken, waardoor de aandelenbeurzen de weg naar boven weer vonden. Of het nog wat wankele vertrouwen stand weet te houden is met name afhankelijk van de overheden zelf. Die moeten hun balans nog op orde brengen.

Veiligheid is bij de gemiddelde investeerder op dit moment blijkbaar belangrijker dan kans op een hoog rendement. Er is dan ook minder aandacht voor aandelenbeleggingen of leningen aan landen met een hoog risicoprofiel. Zodra het vertrouwen weer toeneemt, zal ook het verschil tussen de rente die landen betalen voor leningen weer afnemen. Tot die tijd zit de Nederlandse overheid voor een dubbeltje op de eerste rij bij het aangaan van leningen. En daar profiteert iedereen een beetje van.