Banken lenen tegen 1 procent rente
Europese Centrale Bank probeert het vertrouwen te herstellen
Als banken acuut geld nodig hebben, kloppen ze, concurrenten of niet, meestal bij elkaar aan. De laatste tijd vertrouwen banken elkaar echter niet meer. Banken zijn bang dat de bank aan wie ze het geld uitlenen al failliet zal zijn voordat deze het geld heeft kunnen terugbetalen. Door het gebrek aan vertrouwen kunnen ze moeilijk aan geld komen. Vooral het aantrekken van kapitaal dat voor langere periode de kas van de bank moet spekken, is een probleem.
Door deze situatie zijn banken ook extreem voorzichtig met het verstrekken van hypotheken en andere leningen aan consumenten en bedrijven. Om hier wat aan te doen maakt de Europese Centrale Bank (ECB) het voor banken mogelijk om tegen lage rente geld uit de ECB-pot te halen.
'Stuurman aan wal'
De ECB gaf onlangs aan banken de zekerheid dat ze 489 miljard euro kunnen lenen. Dit bedrag verstrekt de centrale bank voor een periode van drie jaar. De banken betalen hiervoor de zeer lage rente van 1 procent. "Niet verstandig", volgens voormalig president van De Nederlandsche Bank Nout Wellink. Inmiddels toegetreden tot de club van 'de beste stuurlui aan wal', geeft hij zijn voormalig collega's een standje.
Beleggers reageren opgetogen
Beleggers in aandelen reageerden opgetogen op de maatregel van de ECB en de koersen van aandelen stegen. De reden hiervoor is dat banken zelf gemakkelijker worden in het vertrekken van leningen wanneer ze zelf meer kapitaal tot hun beschikking hebben. 'Particulieren krijgen weer wat gemakkelijker een hypotheek, bedrijven krijgen weer geld om te investeren'. Goed voor de woningverkoop en ook positief voor klanten en aandeelhouders van die bedrijven.
Wordt lenen ook echt makkelijker?
De heer Wellink is vrij scheutig met het uiten van kritiek, terwijl zelfreflectie over zijn rol bij de Nederlandsche Bank grotendeels ontbrak. Desondanks heeft Wellink in dit geval een punt. Met name de vrijheid die banken hebben bij het besteden van het ECB-geld is merkwaardig. Zo kunnen ze het kapitaal gebruiken om leningen die ze zelf hebben uitstaan, af te lossen. Ook kunnen ze het geld weer uitlenen aan de overheden van andere landen. Dus zelf risicovrij lenen bij de ECB tegen het aantrekkelijke percentage van 1 procent om vervolgens dit geld weer risicovol uit te lenen tegen een hoog rentepercentage aan discutabele regeringen. Banken blijven hierdoor faillissementsgevoelig. Het geld dat goedkoop van de ECB wordt geleend, komt dus ook op deze manier slechts mondjesmaat bij particulieren terecht.
Wantrouwen blijkt uit cijfers
Dat banken elkaar nog steeds wantrouwen blijkt uit cijfers van dezelfde ECB. Naast het goedkoop lenen van geld kunnen banken zelf ook geld voor een korte periode onderbrengen bij de ECB. Hier voor krijgen ze echter minder rente dan wanneer ze datzelfde geld aan een andere bank hadden uitgeleend. Desondanks stalden Europese banken op 28 december gezamenlijk bijna 414 miljard tegen slechts 0,25 porcent rente de ECB-rekening. Al enige tijd brengen banken relatief grote bedragen onder bij de ECB. Banken lijden dus liever een klein verlies via de ECB dan hun geld aan een collega-bank uit te lenen.
Banken spelen op zeker en werken er amper aan mee om het wederzijdse wantrouwen weg te werken. Als gevolg daarvan blijven particulieren en bedrijven het kind van de rekening. Zonder hypotheek geen woningverkoop, zonder krediet geen nieuwe investeringen van bedrijven, waardoor ook et bedrijfsleven in een sfeer van bloedarmoede terecht komt. De ECB zal slimmer moeten zijn om de egoïstische handelwijze van banken ongedaan te maken en daarmee het vertrouwen weer te herstellen.
