Het verschil tussen naïef handelen en het slecht behartigen van de belangen van haar klanten is de Dexia-directie kennelijk niet opgevallen. Bankdirecties zijn al jarenlang het contact met hun eigen klanten kwijt. Weinig bankdirecteuren realiseren zich dat het geld dat zij beheren het verzamelde geld is van hun spaarders. Deze spaarders zijn voor het grootste deel gewone gezinnen en kleine ondernemingen die in goed vertrouwen dat de bank er verstandig mee omgaat hun geld bij de bank parkeren.

Eerst Fortis teveel risico
Bij de Belgische banken Fortis en Dexia was dat zeker niet het geval. Beide banken gingen onderuit doordat de directies zeer slecht de risico's hebben ingeschat die zij namen bij het overnemen van andere banken of van financiële portefeuilles van andere banken. Zo kon het voortbestaan van ABNAmro nog net op tijd worden gered, nadat bleek dat Fortis, vlak voor de overgang van de Nederlandse bank een extreem grote partijen Amerikaanse "rommelhypotheken" had overgenomen. Fortis had de risico's van deze hypotheekportefeuilles verkeerd ingeschat. Van veel van deze hypotheken konden door de Amerikaanse burgers de lasten niet meer worden opgebracht. De hypotheekportefeuilles werden door Fortis gekocht met het spaargeld van de burgers.

"Naïviteit of gewoon dom?"
Bij Dexia is de "naïviteit" nog een graadje erger. Nadat bij de Nederlandse verzekeraar Aegon al zorgen begonnen te ontstaan over haar dochter Legio Lease kwam net op tijd Dexia op de proppen om Legio Lease tegen een "zacht prijsje" over te nemen. Tegen Legio Lease waren onderhuids al grote bedenkingen gerezen omdat dit bedrijf sinds eind negentiger jaren aan argeloze burgers leningen verstrekte waarvoor per direct aandelen werden gekocht. Koopsompolissen, heette dit fenomeen in de volksmond. De deelnemers dachten dat zij hun maandelijkse premie betaalden voor een opbouw van beleggingen. In de praktijk betaalden zij echter maandelijks de rente van de lening waarmee de aandelen waren gekocht.

Toen sinds het begin van deze eeuw de aandelen begonnen te kelderen, bleek de leensom bij vrijwel iedereen stukken hoger dan de waarde van het aandelenpakket. Wat Legio Lease de "Winstverdriedubbelaar" noemde, bleek achteraf een "Verliesverdubbelaar.

Ondanks deze gang van zaken, die in financiële kringen allang als discutabel werd beschouwd, kocht Dexia tot grote opluchting van Aegon doodleuk de Legio Lease-protefeuille op. Terwijl het verantwoordelijke Aegon zich verstopte, kreeg Dexia de hoon van Radar, Kassa en alle andere consumentenorganisaties over zich heen. De Legio Lease affaire heette in de pers plotseling de Dexia affaire. Het kostte Dexia forse afkoopsommen. Naïef? … Of gewoon dom?

Dexia en rommelhypotheken
Terwijl alle gerechtelijke zaken over de koopsompolissen net op hun eind liepen, verslikte ook Dexia zich in 2008 in de Amerikaanse rommelhypotheken. De Belgische overheid moest financieel bijspringen om Dexia overeind te houden, omdat de forse omvang van deze belegging in risicovolle hypotheken gevaar opleverde voor het in stand blijven van de bank. De klanten van de bank stonden aan de rand van de afgrond. Wederom een verkeerde risico-inschatting, maar bij deze fout kon de directie zich nog verschuilen achter het feit dat banken wereldwijd de malafide Amerikaanse bankwereld verkeerd hadden beoordeeld.

"Pefecte stresstesten"
Drie maanden geleden werden de Europese banken onderworpen aan een "zware" stresstest. Gelukkig kwam Dexia er als een stevige bank uit tevoorschijn. Edoch, nog geen drie maanden later glijdt Dexia, als één van de weinige banken uit over de Griekse schuldencrisis. Uitgerekend Dexia had teveel risico genomen door bovenmate in te tekenen op Griekse Staatsleningen. Naar het terugbetalen door de Griekse Staat van het door Dexia aan dit land geleende geld kan straks worden gefloten.

De glijbaan waarop Dexia zich bevond was deze keer zo glad dat de bank afgleed tot onder het acceptabele niveau van kredietwaardigheid. Spaarders haastten zich de afgelopen week om hun geld van de bank te verwijderen. Om erger te voorkomen moest de Belgische Staat direct allerlei garanties uitspreken, opdat niet iedereen zou vertrekken.

Het handelen van de Dexia-directie stond wederom en nu definitief ter discussie. Enige mate van naïviteit?  … Of gewoon stom? Met oud premier Jan Luc De Haene aan het bewind van Dexia en een Belgische regering die zich in de handen wreef bij die prachtige stresstest van deze bank, loop je als Belg toch een aanzienlijk risico dat je Europawijd flink wordt uitgelachen. Maar … voordat wij beginnen te lachen: "ook onze banken zijn cum laude geslaagd voor de stresstest!"