De belangrijkste Nederlandse aandelenbeurs (AEX) gaf in juli meer dan vier procent prijs. Beleggers die op 1 juni 2011 aandelen kochten, zagen zelfs meer dan 6 procent verdampen. Op het moment van schrijven veren de koersen weer wat op en lijkt de grootste paniek voorlopig achter de rug.

iPads als warme broodjes over de toonbank
De aandelenbeurzen zijn in een soort remise-situatie terechtgekomen. Op een stijging, door bijvoorbeeld goede winstcijfers van bedrijven, volgt steevast een daling doordat de problemen bij overheden de overhand nemen. Ook nu is deze spagaat weer merkbaar. Recente cijfers van grote Amerikaanse ondernemingen zijn reden tot positivisme. Zo beleefde Apple het beste kwartaal ooit. Goldman Sachs, een van de machtigste Amerikaanse banken, verdubbelde haar winst. Ook medicijnreus Johnson & Johnson maakte meer winst dan verwacht.  

Nu instappen in aandelen?
Op lange termijn zijn het vooral deze winstcijfers die tellen voor beleggers. Bij een hogere winst wordt de onderneming meer waard en profiteert de belegger door een stijgende aandelenkoers. In de komende periode wordt duidelijk in hoeverre de winst wordt beperkt door de bezuinigingen van overheden. Deze bezuinigingen hebben immers invloed op de koopkracht van mensen, die minder te besteden hebben. Ondanks dit risico is de beurs op een niveau aangekomen waarbij het kopen van aandelen interessant lijkt voor beleggers met een lange adem.

Pensioenfondsen weer de dupe
Pensioenfondsen worden op twee manieren getroffen door de schuldenproblemen. Enerzijds is de daling van de aandelenkoersen nadelig. Een deel van de pensioengelden wordt door de fondsen geïnvesteerd in aandelen. Anderzijds is ook de dalende marktrente een probleem. Het toekomstige vermogen van een pensioenfonds wordt gerelateerd aan de rente van een 30-jarige staatsobligatie. Wanneer de rente op deze lening aan de overheid daalt, valt ook het vermogen van een pensioenfonds op termijn lager uit. Door de genoemde ontwikkelingen komt de dekkingsgraad van de pensioenfondsen in het geding. Deze graad geeft aan in hoeverre een fonds in de toekomst in staat is om pensioenen uit te keren volgens afspraak.

Alsof dit nog niet genoeg is, wordt door Europese regeringleiders besproken of financiële instellingen als pensioenfondsen bij moeten dragen aan het financieren van in de problemen geraakte overheden. De Nederlandse overheid stelt dit min of meer als eis voordat de overheidsportemonnee weer getrokken wordt voor hulp aan onder ander de Grieken. De vraag is of zich hiermee een oude situatie gaat herhalen die enkele maanden geleden in  het televisieprogramma Zembla aan de kaak werd gesteld.

Deze week nog worden door diverse landen gewerkt aan een akkoord over nieuwe steun. Lezers van Wegwijs kunnen zelf nog tot maandag aangeven het eens of oneens te zijn met het invoeren van een verplichte bijdrage door pensioenfondsen. Geef dit aan bij de enquête aan de rechterkant van de website.