Volgens DNB is ondanks het doorvoeren van 'substantiële verbeteringen' door pensioenfondsen de kwaliteit van het beleggingsbeleid en het risicobeheer nog niet op het gewenste niveau. Bovendien ontbreekt bij een 'substantieel aantal pensioenfondsen' voldoende 'countervailing power' ten opzichte van de vermogensbeheerder en hebben de uitvoerders van de pensioenfondsen vermogensbeheerders te ruime mandaten gegeven bij het nemen van risico's namens de pensioenfondsen. Of, in gewoon Nederlands: pensioenfondsen gaven 'veronderstelde deskundigen'  teveel vrijheid om de pensioenpremies van hun leden op een manier te beheren die niet paste bij de serieuze aard van pensioen. Bovendien hadden de pensioenfondsen te weinig kennis van zaken om deze deskundigen voldoende te controleren en tegengas te geven. Kortom, "tante Truus runt het pensioenfonds!"

Vakbonden versus hun leden
Het beleggingsbeleid van pensioenfondsen is de laatste jaren onderwerp van forse kritiek. De leden van een pensioenfonds, de werknemers, hebben weinig te vertellen over het beleggingsbeleid. Werkgevers en vakbonden bepalen grotendeels de norm. Hoewel vakbonden ervoor zeggen te staan de belangen van werknemers te behartigen, valt op dat uitgangspunt aardig wat af te dingen. Vakbonden hebben namelijk ook eigen belangen. Bij het ABP, het grootste pensioenfonds van Europa, is de werkgever de overheid. Bij Zorg en Welzijn (Z&W) zit de overheid indirect aan de knoppen. Vakbonden bepalen hier dus samen met de overheid hoe deze pensioenfondsen moeten worden gerund.

Collectiviteit is vakbondsbelang
Vakbonden hebben primair belang bij grote collectieven. Alleen dan vallen er belangen te behartigen. Bij pensioen worden de belangen van individuele werknemers daaraan ondergeschikt gemaakt. Collectieve en individuele belangen lopen namelijk niet altijd parallel. Wanneer veel individuele werknemers balen van de beleggingsresultaten van hun pensioenfonds zullen vakbonden er niet toe besluiten die individuele werknemers te adviseren hun pensioen dan maar bij een verzekeringsmaatschappij onder te brengen - even daargelaten de verplichting die veel werknemers hebben om zich bij het pensioenfonds van de werkgever aan te sluiten. In dergelijke situaties zijn vakbonden dus machtig en blijven sommige werknemers zich de haren uit het hoofd trekken over de resultaten van hun pensioenfonds.

Logge organisaties
Vertegenwoordigers van grote pensioenfondsen wijzen er vaak op dat een groot pensioenfonds bij het beleggen van de premies van hun verzekerden inkoop- en kostenvoordelen heeft. Die voordelen komen ten goede aan de deelnemers. Het is daarom merkwaardig dat het ABP zo slecht scoort.

Wat grote pensioenfondsen niet kenbaar maken, is dat zij ook forse nadelen hebben. Een groot nadeel is de logheid en de bureaucratie van de organisatie. Zo'n fonds is niet in staat om in een kort tijdsbestek over te stappen van rentedragende beleggingen naar vastgoedbeleggingen, naar aandelenbeleggingen of visa versa. Dat zou tot een schok leiden op de diverse beleggingsmarkten.

Vraagtekens
Het in zeer korte tijd 'en masse' overstappen van obligaties naar aandelen zou bijvoorbeeld de aandelenprijzen sterk opdrijven. De voordelen van een groot pensioenfonds worden dan teniet gedaan omdat door de toegenomen vraag van het fonds de aan te kopen aandelen steeds duurder worden. Valt die grote vraag weg dan dalen de aandelenprijzen weer. Kleinere pensioenverzekeraars kunnen veel flexibeler omgaan met hun beleggingen, hetgeen ten voordele van hun verzekerden uitpakt.

Daarnaast speelt de kwaliteit van de beleggingsafdeling een rol. Opvallend was dat in mei 2008, toen er al grote zorgen waren over de gang van zaken bij de Amerikaanse banken en als gevolg daarvan de aandelenmarkten steeds vaker grote verliezen lieten zien, juist de ABP-beleggers fiks investeerden in aandelen. Enkele maanden later moest het ABP tientallen procenten inleveren op deze investeringen. Dat roept vraagtekens op over de kwaliteiten van deze beleggingsexperts.

"De lamme helpt de blinde"
Als gevolg van dit soort stommiteiten zakten de dekkingsgraden van pensioenfondsen tot onder het vereiste niveau. De experts van DNB lieten zich qua onbenulligheid echter ook niet onbetuigd. Toen, na de somberste momenten van de kredietcrisis de aandelenmarkten zich weer begonnen op te richten, sommeerde het DNB presidium de pensioenfondsen om zich niet in risicovolle beleggingen te begeven. DNB verklaarde aandelen dus taboe op het moment dat zij een forse inhaalslag maakten. Volgens onafhankelijke beleggingsdeskundigen was deze blunder zo mogelijk nog groter dan die van de pensioenfondsen.

Binnen de Nederlandse verhoudingen heeft DNB het voor het zeggen. Ondanks een bewezen gebrek aan beleggingsinzichten bepalen beleidsmakers bij DNB sinds 2009 de wijze van beleggen van pensioenfondsen. Daarnaast geven dezelfde DNB-ers een waardeoordeel over de beleggingskwaliteiten van de 'beleggingsdeskundigen' van de pensioenfondsen. Dat doet denken aan een oud Hollands spreekwoord: "De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet!".