Aandelen als jojo op en neer
Spilzieke Amerikanen moeten bezuinigen
Amerikanen strooien kwistig met dollars die ze eigenlijk niet hebben. Aankoop op afbetaling is gebruikelijker dan in Nederland en betalen met de creditcard gemeengoed. De Amerikaanse overheid doet enthousiast mee aan het leven op de pof. De staatsschuld stijgt snel terwijl onduidelijkheid bestaat over mogelijke bezuinigingen. De druk op Obama neemt toe om dit probleem aan te pakken. Ook in andere landen is de overheidsschuld nog niet van de agenda. Beleggers zien het met wantrouwen aan, wat zich vertaalt in lagere aandelenkoersen.
De Amerikaanse staatsschuld is opgelopen tot 14.309 miljard
dollar. Een onvoorstelbaar hoog bedrag dat iedere dag verder
oploopt. Om dit abstracte cijfer een gezicht te geven: een modale
woning in de Verenigde Staten kost 158.000 dollar. Dit betekent dat
de overheid een schuld heeft die net zo groot is als 90,5
Amerikaanse miljoen woningen. Ter vergelijk: het totaal aantal
woningen in Nederland is 7,2 miljoen
Noodscenario
De Amerikaanse schuld is zo groot dat onlangs bijna een
noodscenario van kracht werd. Veel semi-openbare activiteiten,
zoals bezoeken aan musea en bibliotheken, zouden in dat geval
worden gestaakt om kosten te besparen. Dit werd op het nippertje
voorkomen door nieuwe bezuinigingsplannen.
Rente stijgt bij hoger risico
Standard and Poor's waarschuwde onlangs voor de gevolgen van de
hoge Amerikaans staatsschuld. Deze organisatie beoordeelt de
financiële betrouwbaarheid van bedrijven en overheden. Een lagere
waardering van Standard and Poor's is slecht nieuws voor zowel
overheden zelf als voor beleggers.
De Amerikaanse overheid staat bekend als een relatief betrouwbare
partij. Veel overheden lenen daarom geld aan de Amerikanen, in ruil
voor een periodieke rente. Met deze leningen (staatsobligaties),
kan de overheid haar uitgaven deels financieren. De hoogte van de
rente op staatsobligaties is afhankelijk van het risico.
Probleemlanden zoals Griekenland en Portugal betalen hogere
rentelasten dan het meer stabiele Nederland of Duitsland. De kans
is namelijk groter dat het geleende bedrag niet, of niet volledig,
terugbetaald kan worden.
Schrikken
Het ter discussie stellen van de financiële betrouwbaarheid van de
VS is even schrikken. Het betalen van een hogere rente over
leningen zou de toch al astronomische staatsschuld nog verder
stuwen. Deze situatie is nadelig voor beleggers. Een overheid die
meer kosten maakt en minder gemakkelijk geld kan lenen, geeft
immers minder uit aan het stimuleren van de economie.
Beleggers kortzichtig
De aandelenbeurs wil in 2011 wel omhoog maar krijgt keer op keer
een tik te verwerken. Soms zijn onverwachtige omstandigheden zoals
natuurrampen en onrust in malafide landen waar dictators de scepter
zwaaien, de oorzaak. De staatsschuld van overheden is echter een
terugkomend fenomeen. De bezuinigingen in met name Griekenland,
Portugal en Ierland komen periodiek onder de aandacht van
beleggers. Wederom geconfronteerd met de situatie, besluiten ze hun
aandelen te verkopen.
Dit gebeurde ook toen het spilzieke beleid van de Amerikaanse
overheid ter discussie werd gesteld. De Nederlandse aandelenbeurs
daalde binnen een dag circa twee procent. Beleggers geven hiermee
blijk van een vrij kortzichtige visie. De problemen bij overheden
zijn niet van de een op de andere dag ontstaan. Ook verdwijnen ze
niet vanzelf. Inmiddels lijken de koersen weer te stijgen, door
tekenen van een doorzettend economisch herstel.
De kans is aanzienlijk dat beleggers de zorgen over
onlusten in de wereld en de meer structurele overheidstekorten weer
terzijde zullen schuiven. Een stijging van meer dan drie procent,
naar de top uit februari, is een realistisch scenario voor de
komende maanden. Toch is de boodschap van Standard and Poor's
duidelijk. Zeker is dan ook dat de schuldenberg vroeg of laat
opnieuw een obstakel gaat vormen voor beleggers.