Nucleaire dreiging verlamt beleggers
Ook Europese problemen blokkeren economie
In Japan dreigt een nucleaire ramp. Naast de getroffen gebieden is ook in een miljoenenstad als Tokio een verhoogde straling gemeten. Bij een verdere escalatie kunnen ook andere werelddelen getroffen worden. Een bedreiging voor de gezondheid van miljoenen mensen. Een risico dat niet alleen in de getroffen gebieden een rol speelt. Wereldwijd is de angst te voelen. Angst die op meerdere manieren zichtbaar is. Onder andere door de koersen op de beurs. Dieprode cijfers staan op het scherm.
Het financiële systeem is een gevoelloos apparaat. Aandelen worden echter gekocht en verkocht door mensen. Direct na de ramp was dit zichtbaar toen de Japanse aandelenbeurs sterk daalde. Inmiddels heeft de belangrijkste aandelenindex van Japan meer dan 15 procent van haar waarde ingeleverd. In een paar dagen is alleen al door deze beursdaling 700 miljard dollar aan in rook opgegaan.
Beleggers trekken aan de noodrem
Niet alleen in Japan kelderen aandelenkoersen. De belangrijkste Nederlandse aandelen (AEX) levert steeds meer terrein in. Waar de ramp voorheen met name zich afspeelde in Japan, maakt de nucleaire dreiging het tot een wereldwijd probleem. In Nederland bereikte de AEX de laagste stand sinds april 2010. Het vertrouwen onder beleggers brokkelt in snel tempo af. Het aantrekken van de wereldeconomie wordt overschaduwd door de ramp. Maar ook de meer lokale Europese problemen spelen een rol. Portugal is hierbij de boosdoener.
Alle problemen bij elkaar kunnen de groei van de wereldeconomie vertragen. Bij een stagnerende groei daalt de vraag naar grondstoffen als olie. Bedrijven produceren minder omdat ook de vraag van consumenten afneemt. Om deze reden hebben beleggers ook veel grondstoffen van de hand gedaan tegen lagere prijzen.
Staatsrente daalt
De staatsrente staat onder druk door de ramp. Bedrijven en consumenten lenen minder snel wanneer de vooruitzichten niet zeker zijn. Deze terughoudendheid heeft een dalende vraag naar geld tot gevolg, wat resulteert in lagere rentestanden. Tegenover deze daling staat een toename van het aanbod van geld wereldwijd. De Japanse centrale bank probeert de economische schade tegen te gaan door het vrijmaken van 8.000 miljard yen (70 miljard euro).
Vooruitzichten
Op korte termijn is de onzekerheid groot. Nog steeds is niet duidelijk in hoeverre de Japanse autoriteiten de situatie onder controle hebben. Veelzeggend was de woedende reactie van de Japanse premier, die via de televisie moest vernemen over explosies in de kerncentrale. Wat betreft beleggingen blijkt uit de historie dat beleggers geneigd zijn tot extreme reacties. Wanneer het enthousiasme de boventoon voert, worden de begrotingtekorten van zwakke eurolanden even geparkeerd. De overdrijving werkt echter ook de andere kant op. Het is goed mogelijk dat de koersen door de omgeslagen stemming nog verder dalen. Dit heeft vooral te maken met onzekerheid en minder met de onduidelijke risico's die Nederlandse bedrijven lopen door de ramp.
De meeste beleggers blijven even aan de zijlijn staan en wachten de ontwikkelingen af. Zolang er geen uitgesproken duidelijkheid komt over de situatie in Japan zal er geen verbetering optreden. Voorlopig is het afwachten hoe de situatie ver van ons bed zich ontwikkelt.
