Feitelijk komt het voorstel van de banken neer op de regels die al gelden voor mensen die een huis gekocht hebben met de Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Deze garantie tegen restschuld bij gedwongen verkoop buiten de eigen schuld om, wordt altijd enkel verstrekt op basis van minimaal 50 procent aflossing. Door deze aflossing te verplichten, is de kans op restschuld minder groot wanneer al enige tijd is gespaard of belegd. Evengoed belangrijk is dat de invloed van waardevermindering van de woning op iemands financiële situatie afneemt, wanneer de maximale leensom niet is berekend op een aflossingsvrije hypotheek. Een gedegen manier om 'gematigd en verantwoord lenen' weer dichter bij de standaard te brengen in de woningmarkt.

Starters haken af
Voordeel van de door de banken voorgestelde regeling is dat de kosten die de koper moet maken nog gewoon zonder extra kosten meegefinancierd kunnen worden in de hypotheek. Dat is belangrijk voor starters zonder al te veel spaargeld maar met een vast inkomen om de woningmarkt te kunnen betreden. De AFM is extremistischer in haar opvatting. Het volledige percentage van de leensom dat boven de waarde van de woning uitkomt, moet in het plan van de toezichthouder binnen zeven jaar afgelost worden. Voor een hypotheek van 250.000 euro betekent dit een verhoging van de netto maandlasten met 357 euro in de eerste zeven jaar. Een enorme drempel voor starters en een huizenhoge blokkade voor de doorstroming op de woningmarkt. De banken zijn het overigens wel met de AFM eens dat de maximumhypotheek niet meer dan 112 procent van de woningwaarde mag bedragen.

De spagaat van Jan Kees
Mocht minister De Jager achter het plan van de AFM blijven staan, dan zullen banken er weinig voor voelen de maatregelen direct tot beleid te maken door ze bijvoorbeeld toe te voegen aan hun zelfopgestelde gedragsregels. Voor ze zich zullen houden aan de wensen van de toezichthouder, moeten er wetten gemaakt worden. Volgens de Rabobank, de grootste hypotheekverstrekker in Nederland, is dan meteen duidelijk wie verantwoordelijk gehouden moet worden voor de mogelijke gevolgen. Zware woorden in een wereld van bedeesde diplomatie. De positie waarin De Jager verkeert, is daarmee behoorlijk lastig te noemen. Kiest hij voor de AFM, dan staat zijn relatie met de gehele bankensector op het spel. Kiest hij voor de banken, dan valt hij zijn eigen ambtenaren af. 

Nederland klimt uit het dal van de crisis, maar de woningmarkt heeft de grootste moeite met opstaan. Deze maand vraagt Wegwijs haar lezers wat de beste manier is om de woningmarkt weer overeind te helpen. Moeten de starters op enigerlei wijze geholpen worden, is er behoefte aan een fonds voor het opvangen van dubbele woonlasten, of moet er vertrouwd worden op het zelfreinigend vermogen van de markt? U vindt de enquête aan de linkerzijde van deze website.