Hypotheekrenteaftrek opnieuw ter discussie
Stijgende rente ook duur voor overheid

De hypotheekrenteaftrek staat voor het eerst sinds de Tweede Kamerverkiezingen weer op de politieke agenda. Nadat de banken twee weken geleden hun voorstellen presenteerden om een einde te maken aan de aflossingsvrije hypotheek, komen ook zaken als de renteaftrek en overdrachtsbelasting weer eens ter sprake. De oppositiepartijen, die zonder uitzondering beperking van de renteaftrek in hun programma hadden staan, gebruiken het onderwerp ook weer in de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen. De regeringspartijen stoelen hun beleid voorlopig enkel op pacifisme.
PvdA-Kamerlid Ronald Plasterk maakte vorige week zijn opwachting bij het Tros-programma Radar om te spreken over de aflossingsvrije hypotheek. De oud-minister pleitte ervoor om de hypotheekrente niet meer fiscaal aftrekbaar te maken voor huizen gekocht met een aflossingsvrije hypotheek. Dit vanwege het feit dat de aftrekbare hypotheekrente ooit bedoeld was om het eigen woningbezit te bevorderen. Bij een aflossingsvrije hypotheek wordt de schuld meestal pas afgelost bij verkoop van de woning en is de bewoner van het huis nooit eigenaar geweest.
'Afschaffen overdrachtsbelasting'
De besparing die dit oplevert kan de overheid volgens
Plasterk gebruiken om de overdrachtsbelasting van 6 procent af te
schaffen. Deze 'verhuisbelasting' is niet alleen schadelijk voor de
huizenmarkt, maar bedreigt de economie ook doordat de
arbeidsmobiliteit afneemt. Mensen wisselen minder eenvoudig van
baan omdat verhuizen te duur is. Afschaffen van de
overdrachtsbelasting is een populair voorstel om de huizenmarkt uit
het slop te krijgen (zie ook de poll op deze website), het is
echter zeer onwaarschijnlijk dat de kosten van afschaffing
opgevangen kunnen worden door het verdwijnen van de aftrek voor
aflossingsvrije hypotheken.
Volledig aflossingsvrije hypotheken worden maar beperkt afgesloten
in Nederland, meestal alleen als er ook een behoorlijk deel eigen
geld wordt ingelegd in de woning. Juist in dat geval is er dus wel
sprake van bezit, en gaat de redenatie van Plasterk niet meer
op. Bovendien zouden de lopende hypotheken zonder vorm van
aflossing gewoon hun renteaftrek blijven behouden en zou de
besparing alleen op nieuwe hypotheken gelden. Aflossingsvrije
hypotheken zouden daarmee zeer onaantrekkelijk worden en
waarschijnlijk nog minder afgesloten worden dan nu al het geval
is.
Stijgende rente raakt ook de schatkist
De onlangs aangestelde hoogleraar Vastgoedeconomie Dirk
Brounen (Universiteit van Tilburg) is van mening dat de Nederlandse
politiek een sterke persoonlijkheid nodig heeft voor de vastgelopen
woningmarkt. In zijn eerste interview met het universiteitsblad
zegt Brounen dat er drie stappen terug moeten worden gedaan om met
een blanco vel te kunnen beginnen. "Herzie alle regelingen die je
nu hebt. Van renteaftrek tot overdrachtsbelasting. De
hypotheekrenteaftrek kost de staat momenteel 13 miljard euro per
jaar. Zelfs de rechtse kant van het politieke spectrum begint in te
zien dat de aftrek straks onbetaalbaar wordt als de rente
stijgt."
Brounen voorspelt dat ondanks de weinig verheffende
kabinetsplannen op het gebied van de woningmarkt er toch voor het
eerst in zestig jaar een grondige herziening zit aan te komen. "We
zijn daarmee relatief laat, in landen als Engeland, Zweden,
Noorwegen en Denemarken hebben ze dat al gedaan." Volgens de
hoogleraar is Nederland toe aan een type Joop den Uyl, die
bijvoorbeeld ten tijde van de oliecrisis in drie zinnen kon
uitleggen waarom benzine op de bon moest, ook al was dat niet voor
iedereen leuk. "Het heeft er mee te maken wie op de stoel zit en of
die persoon een speerpunt van het probleem wil maken, ongeacht de
politieke kleur die hij of zij heeft," aldus Brounen.