Het is niet verboden voor banken om meer geld uit te lenen dan de gedragscode voorschrijft. Voorwaarde is wel dat de aanvrager van de hypotheek zeker weet dat zijn salaris zal stijgen. Hij of zij zal papieren moeten laten zien waar dat uit blijkt. De Rabobank was volgens de AFM te soepel. De grootste hypotheekverstrekker van Nederland hanteerde een standaardtabel waarmee het brutosalaris virtueel werd opgehoogd voor de hypotheekberekening. Let wel, alleen voor bepaalde studierichtingen.

Tot 20 procent meer lenen
Hieronder de tabel die de Rabobank hanteerde om de maximale hypotheeksom te berekenen. Waarschijnlijk hebben meer banken dergelijke opslagen berekend.

                                                        MBO                     HBO                  Universiteit
Tot en met 25 jaar                     + 20 procent        + 20 procent       + 20 procent
Tot en met 30 jaar                     + 15 procent        + 10 procent       + 20 procent
Tot en met 35 jaar                            0                           0                         + 5 procent

Voorbeeld
Rik is 26 jaar en heeft natuurkunde gestudeerd aan de Universiteit van Leiden. Hij heeft een baan gevonden die aansluit bij zijn opleiding waar hij 30.000 euro bruto per jaar verdient. Rik wil nu hij werkt zijn studentenkamer inruilen voor een koopappartement. Normaalgesproken kan hij ongeveer 4,5 keer zijn bruto jaarloon lenen, dus 135.000 euro. Vanwege de verwachte stijging van zijn salaris geeft de Rabobank Rik de mogelijkheid om 20 procent meer te lenen. Ofwel 162.000 euro.

Nooit problemen
De Rabobank is het niet eens met de forse boete die de AFM oplegt. De bank beroept zich op cijfers van het CBS die concluderen dat startende afgestudeerden in hun eerste vijf jaar gemiddeld 86 procent meer gaan verdienen. De 20 procent opslag die de Rabobank geeft, is in dat licht zeer bescheiden. Bovendien zegt de Rabobank dat de groep hoger opgeleiden zo goed als nooit problemen heeft om de hypotheeklasten te betalen. "Vaak wordt het hogere salaris al na één of twee jaar bereikt", zegt Rik op den Brouw van de Rabobank.

Geen uitzondering maar beleid
Volgens de AFM heeft de Rabobank de regels veel te ruim geïnterpreteerd. "Per definitie gebruik maken van de uitzonderingsregel maakt dat het geen uitzondering meer is", zegt een woordvoerder van de AFM. Om in de toekomst in aanmerking te komen voor een hogere hypotheek moet er zwart op wit een verklaring van de werkgever aanwezig zijn per wanneer het loon omhoog gaat en met hoeveel. Een veel strengere regel dan bijvoorbeeld een intentieverklaring, waarin een werkgever alleen hoeft te beamen dat de intentie er is om een werknemer een vast contract te geven.

Door de starre houding van de AFM wordt het voor hoogopgeleide starters niet aantrekkelijker gemaakt om een woning te kopen. Zeker voor steden met een klein aanbod van starterswoningen, niet toevallig vaak universiteitssteden, worden zo opgezadeld met een enorme groep mensen die azen op de absolute onderkant van de markt, waardoor daar de prijzen onevenredig oplopen. Zeker gezien het zeer beperkte risico dat bij de iets hogere hypotheken hoort, is het jammer dat de Rabobank de boete zo nederig geaccepteerd heeft. Het is te hopen dat andere banken die een boete krijgen wel de handschoen opnemen.