Een index bestaat uit een aandelen van verschillende bedrijven. De aandelen zijn in een bepaalde categorie (index) geplaatst omdat de bedrijven bepaalde kenmerken hebben. Bijvoorbeeld de omvang van de onderneming, de sector waarin deze actief is en de vestigingsland kunnen van invloed zijn. In Nederland bevat de AEX-index aandelen van de grootste en meest invloedrijke bedrijven van ons land. Of een aandeel in de AEX wordt geplaatst, hangt mede af van het aantal maal dat een aandeel jaarlijks wordt gekocht en verkocht. Een index met aandelen van bedrijven over de hele wereld is de MCSI world-index. Deze index bestaat uit meer dan 1.700 aandelen van bedrijven uit meer dan 20 landen.

Passief of actief beleggen
Indexbeleggen wordt ook wel passief beleggen genoemd. Passief omdat er geen managers van beleggingsfondsen aan te pas komen die selecteren welke aandelen worden gekocht en verkocht. De aandelen die een index bevat staan namelijk vast door de kenmerken van de bedrijven. Het enige wat de beheerders van het fonds beslissen is het type index waarin wordt belegd. Tegenover dit passieve beleggen staat het actieve beleggen. Hierbij zijn het wel de managers van de aandelenfondsen die bepalen waarin belegd wordt. Een vorm van beleggen die over het algemeen meer kosten met zich meebrengt dan het indexbeleggen. Vooral het salaris en de kosten voor de vele aan- en verkopen zijn de oorzaak van de relatief hoge kosten. Voor het indexbeleggen is een jaarlijkse vergoeding van rond de 0,5 procent gebruikelijk, terwijl die bij actief beleggen kan oplopen tot twee procent of meer.

AEGON Europa Index Aandelen Fonds
Een van de indexbeleggingen van Aegon is het Europa Index Aandelen Fonds, waarbij de belegger investeert in aandelen die onderdeel zijn van de MSCI Europe Net Index. Onderstaand worden de kosten weergegeven die Aegon rekent:

- Voor het aan- en verkopen van het indexfonds: 0,35 procent
- Jaarlijkse beheervergoeding: 0,45 procent over het beheerde bedrag
- Maandelijkse kosten beleggingsrekening: € 3,- (vanaf 1 januari 2011)
- Jaarlijkse service fee: 0,05%

Wie bijvoorbeeld voor 5.000 euro in het Europa Index Aandelen Fonds belegt, betaalt hiervoor eenmalig € 17,50 als aankoopkosten. Vervolgens bedragen de jaarlijkse kosten voor het beheer bij het genoemde beleggingsbedrag € 22,50. De kosten voor de beleggingsrekening zelf en de jaarlijkse service fee bedragen in totaal € 38,50. 

Rendement en risico's
Naast de hoogte van de kosten is uiteraard ook van belang wat het indexfonds oplevert aan rendement. Er zijn voorbeelden van beleggingsfondsen die met een actief beleggingsbeleid goede resultaten boeken. Toch blijkt dat het lastig is om een index te verslaan. De fondsmanager moet in dat geval precies die aandelen van bedrijven eruit pikken die beter presteren dan gemiddeld. In vier van de vijf gevallen maakt deze fondsmanager een verkeerde keuze.

Zowel beleggers in actieve fondsen als in indexfondsen lopen een bepaald risico. Het risico dat slechte prestaties van één of enkele bedrijven te veel invloed hebben op het rendement, neemt af naarmate er wordt belegd in een groter aantal ondernemingen. Zo zal de waarde van beleggingen in de eerder genoemde MCSI world-index pas dalen wanneer de koers van een omvangrijk deel van de 1.700 aandelen daalt.

Wie vermogen wil opbouwen voor toekomstige zaken als het aanvullen van het pensioen, de studie voor de kinderen of een ander lange-termijndoel, kan hiervoor bij diverse partijen beleggen in een indexfonds. Via de digitale antwoordkaart kan meer informatie worden verkregen over de kosten die verschillende aanbieders rekenen en de verschillen tussen de indexfondsen zelf.