Wegwijs onderzocht de meningen van de Nederlandse consument en van de grotere adviseurs in Nederland en presenteert u hieronder de resultaten.

• "Een uurtarief is niet altijd voordeliger, wel eerlijker"; De Hypotheekshop
• "Wij rekenen geen uurtarief want een oriëntatie moet mogelijk zijn"; De Hypotheker
• "Er is niet zoiets als één advies. De klant vergelijkt appels met peren"; Hypotheekvisie.
• "Provisie was voorheen gebruikelijk. Nu is een vast tarief een meer logische keus"; Academica.

Rond eind 2006 en begin 2007 was de discussie over Woekerpolissen in volle gang. De term Woekerpolis werd door een grote Nederlandse krant bedacht en door diverse consumentenorganisaties overgenomen. De woekerpolis werd een equivalent voor alles waar de adviseur teveel aan verdiende. In het verlengde van de verguisde woekerpolis werd de term provisie genoemd. Er ontstond een beeld als van: "Wie provisie rekent, zou wel eens een woekerpolis kunnen hebben". Immers, het is onduidelijk hoeveel de adviseurs of verzekeraar eraan verdient. Het verleden heeft aangetoond dat deze verdiensten meestal te hoog waren. Ofwel: provisieadvies = woekerpolis.

Laagste tarief of laagste verdiensten
Opvallend was dat de aandacht verschoof van de vraag "Wat kost een advies nu eigenlijk?" naar "Wat verdient de adviseur / verzekeraar?". Zo gebeurde het regelmatig dat er in de media positief  werd gesproken over een duur advies waaraan de adviseur echter maar weinig verdiende, en negatief over een voordelig advies of product waaraan de adviseur veel verdiende. Omdat de tarieven moeilijk te vergelijken waren, prevaleerde transparantie bóven het laagste tarief. De media alsmede diverse consumentorganisaties deden daarmee uitspraken die niet altijd in het financiële voordeel waren van de consument.

Betalen per uur?
Beter of niet: 'provisie' kon niet meer. De adviseurs moesten actie ondernemen. Bijzonder blijft het feit dat slechts vijf jaar eerder deze provisie nog dé verplichte manier was om advies te bekostigen. Adviseurs kozen echter eieren voor hun geld, klommen in de tekentafel en dachten opnieuw na over de meest logische en eerlijke manier om de klant te laten betalen voor financieel advies. Een betaling per uur zou de meest logische werkwijze zijn. Echter, andere beroepen die dit reeds deden, zoals accountants of advocaten, stonden bekend om hun hoge tarieven. 'Een uurtje extra' zou al snel zorgen voor een extra € 100 tot € 300,- op de rekening, en dus voor argwaan bij de consument. Bovendien weet deze consument niet wat hij precies terugkrijgt voor dit advies. Zou deze consument bereid zijn om de volle mep betalen voor een slecht advies waarvan hij vooraf de kwaliteit nog niet kent? Immers: bij provisie betaalde deze klant pas als het advies was afgrond. Wilde een klant niet verder met een hypotheek, dan was dat prima en hoefde hij of zij, in principe, niets te betalen.

Hypotheekvisie
De meningen van de verschillende adviseurs zijn onderling verdeeld over dit onderwerp. Hypotheekvisie en De Hypotheker houden vast aan het oude provisiemodel. Anton Vanden Bol, directeur Hypotheekvisie, vindt dat het vergelijken van twee adviezen iets is als "appels met peren vergelijken". "Pas na een eerste inventarisatie is bekend wat een klant wil. Slechts het tarief dat daaruit voortvloeit, kun je vergelijken met een andere tarief. De klant moet dan wel exact dezelfde informatie geven", aldus Vanden Bol. Een fatsoenlijk advies kost volgens hem 25 tot 30 uur. "€ 1.500 is daarvoor écht te weinig."

De Hypotheker
Leslie Hogeveen, manager Marketing bij De Hypotheker, is een tegenstander van uurloon. "Een gemiddelde klant bezoekt 2 á 3 adviseurs. Deze klant moet dus de vrijheid hebben om deze adviseurs te kunnen bezoeken. Bovendien heeft het merendeel van de klanten van De Hypotheker een Jan Modaal-inkomen en dus een gemiddelde koopwoning. Hierdoor zal provisie in de meeste gevallen voordeliger uitvallen dan advies op uurbasis".

Hypotheekshop en Academica
De Hypotheekshop en Financieel Adviescentrum Academica werken respectievelijk met uurtarieven en vaste tarieven. Het maximum aantal uur dat aan een advies wordt besteed, brengt De Hypotheekshop vooraf in kaart. De klant betaalt alleen de daadwerkelijk gemaakte uren. Wanneer het advies onverwachts toch meer tijd kost, wordt dit meerwerk niet in rekening gebracht. Bij beide organisaties zijn de inventarisatiegesprekken gratis waardoor een consument een 'escape' heeft en niet met de betreffende adviseur verder hoeft te gaan. Volgens Oscar Noorlag, Specialist Compliance of met een meer begrijpelijke woord Kwaliteitsmanager, is deze betalingswijze als beste getest door middel van onderzoek onder de eigen klantenkring. Barthold Jongejan, Operationeel Directeur Academica, geeft aan dat klanten keuzevrijheid hebben: "Wil iemand een andere betalingmethode, dan is dat mogelijk."

In tegenstelling tot Academica is De Hypotheekshop ook gestart met een abonnementsvorm. Dit is een zogenaamde Financiële APK waarmee de klant tegen een vast tarief per maand recht heeft op onder andere een tweejaarlijks updategesprek, een nieuwsbrief, een pensioencheck en een zogenaamd rentealarm. 

Wat wil de consument?
Wegwijs vroeg ruim 400 van haar lezers hoe zij wilden betalen voor financieel advies.  De uitkomsten van het onderzoek lagen exact in het verlengde van de door de media en belangenbehartigers van consumenten gepropageerde uitspraken: vast tarief of uurtarief. Maar liefst 56,8% is voorstander van een vast tarief, 26,2% gaat akkoord met een tarief per uur, 13,1% kan nog leven met provisie en slechts 1,9% wil een tarief per maand. Ofwel: hoe transparanter, hoe beter.

Conclusie
Abonnementen zijn niet populair als betaling voor advies. Een logische conclusie want bij een abonnementstructuur zou de klant een bedrag per maand betalen maar is het niet één-twee-drie duidelijk wat hij of zij daarvoor terugkrijgt. Hoewel ondoorzichtig, is tussenpersoon Multisafe onlangs gestart met het invoeren van een abonnement. Dergelijke initiatieven worden echter door De Consumentenbond hardhandig de kop ingedrukt. De rechtszaak tegen Multisafe is aanstaande. Onduidelijk is namelijk welke tegenprestatie deze tussenpersoon levert voor het in rekening brengen van het abonnementsgeld. De Hypotheekshop communiceert een lijst met punten waar de consument recht op heeft bij het abonnement. Juist door deze transparantie lijkt het niet waarschijnlijk dat deze partij onder vuur zal komen te liggen.

Betalen voor financieel advies gebeurt al jaren. Tot 2002 gebeurde dit verplicht door de verzekeringsmaatschappij en mocht de klant voor financieel advies niets betalen. Anno 2010 is dit precies omgedraaid. Wie provisie rekent, maakt zich conform de visie van de Nederlander, niet populair. Vasthouden aan provisie kan qua kosten nog steeds het meest in het belang van de klant zijn. Waar deze klant echter meer waarde hecht aan transparantie dan aan de inhoud van zijn portemonnee, is het de vraag of provisie zijn langste tijd niet heeft gehad.