Vorige week redde de Amerikaanse overheid Freddie Mac en Fanny Mea van de ondergang. Deze grote hypotheekverstrekkers konden door de hypothekencrisis het hoofd niet meer zelfstandig boven water houden. Net toen dit ingrijpen van de Amerikaanse overheid voor wat opluchting zorgde op de aandelenbeurzen, gaf ook de grote bank Lehman Brothers aan het financieel niet meer te redden. Aanleiding tot een nieuwe paniekgolf op de wereldwijde beurzen.

Dat met name Amerikaanse banken als gevolg van riskante hypotheekverstrekkingen in problemen verkeren was al bekend. Het bankroet gaan van de bank Lehman Brothers is echter een nieuw hoofdstuk in de historie van de kredietcrisis. Naast banken hebben ook Amerikaanse verzekeraars het moeilijk, zoals bijvoorbeeld AIG  'American International Group'. Deze verzekeraar heeft met name veel schade geleden doordat beleggers zich verzekerden tegen een daling van de beurskoersen.

De gebroeders Lehman al actief in 1850
Lehman Brothers stamt uit 1850, toen de broers Lehman in Alabama een kruidenierszaak bestierden. Deze warenwinkel is in de loop van de tijd uitgegroeid tot een wereldbank met 28.500 werknemers en een jaaromzet van maar liefst $ 59 miljard. Dat een bank met een dergelijk rijke historie en expertise nu toch het onderspit delft, is verontrustend. Zeker gelet op het feit dat de Lehman anders opereerde dan veel hypotheekbanken die zich vrijwel alleen met hypoteken bezig hielden en daarmee in de problemen kwamen. Lehman richtte daarnaast ook op de zakelijke markt en het doen van beleggingen. Dit heeft echter niet kunnen voorkomen dat de bank op de fles ging.
 
Opkopen banken
Inmiddels is bekend dat de van oorsprong Britse bank Barclays een deel van Lehman Brothers koopt. Barclays is daarmee niet de enige bank die op overnamepad  gaat. Ook de 'Bank of America' zag de kans schoon en kocht de eveneens Amerikaanse zakenbank Merrill Lynch voor 50 miljard dollar. In de huidige omstandigheden lijkt iedere bank die in financiële problemen verkeert een gewillige overnameprooi. Al eerder was te zien, zoals bij de overname van ABN, dat banken door elkaar over te nemen een groter deel van de markt proberen te bestrijken. Deze ontwikkelingen lijken nu in een stroomversnelling terecht te komen.

Ook Nederlandse banken de dupe
Het faillissement van een grote bank als Lehman Brothers heeft over de hele wereld gevolgen voor andere banken. Deze banken hebben geld aan Lehman Brothers uitgeleend of er wordt op een andere manier samengewerkt. Ook Nederlandse banken zijn de dupe. Zo loopt Fortis het risico om voor € 137 miljoen het schip in te gaan en  Aegon voor € 265 miljoen.

Wat als een Nederlandse bank failliet gaat?
Wanneer een Nederlandse bank failliet gaat, hoeven particuliere rekeninghouders zich weinig zorgen te maken. In Nederland is het deposito garantiestelsel geldig dat bij een faillissement garant staat voor de tegoeden die consumenten bij banken hebben uitstaan. Wel geldt daarbij een limiet van € 40.000, met over de laatste € 20.000 een eigen risico van 10 procent.

Onder de banken die in Nederland actief zijn, lijkt Fortis de grootste problemen te hebben. De bank heeft mede door de kredietcrisis moeite met het aanvullen van de eigen geldvoorraad. Veel beleggers en deskundigen zijn bang dat de eerder door Fortis genomen maatregelen niet voldoende zullen zijn en dat de Belgisch-Nederlandse bank nog verder in de problemen kan komen door een gebrek aan kapitaal. Afgezien van deze problemen hebben Europese banken vooralsnog minder te vrezen voor een faillissement. Dat heeft deels te maken met de regelgeving bij bijvoorbeeld het verstrekken van hypotheken. Ook opereren Europese banken vaak in verschillende werelddelen waardoor het risico gespreid kan worden.  

Slachting op Nederlandse beurs
De schrik zit er bij beleggers goed in. In de afgelopen twee dagen verloor de AEX-index, die de gemiddelde waarde vertegenwoordigt van de grootste Nederlandse ondernemingen, meer dan 6 procent van haar waarde. Niet verwonderlijk is dat de aandelen van banken en financiële instellingen momenteel het meest te lijden hebben onder de nieuwe problemen. Ook in Amerika en Azië daalden de aandelenbeurzen fors.

Licht herstel
Gisterenavond veerde de beurs in Amerika weer iets op na het besluit van de Amerikaanse overheid om het ettelijke miljarden ter beschikking te stellen om de aanhoudende crisis te bezweren. Ook steunt de Amerikaanse overheid de in problemen geraakte verzekeraar AIG, die een noodlening van $ 85 miljard ontvangt om te kunnen blijven uitkeren aan verzekerden.

Ondanks het lichte herstel van de aandelenkoersen is het afwachten of deze week nog meer slecht nieuws in petto heeft. Meer berichten van banken die met betalingsproblemen kunnen de herstelpogingen van de Amerikaanse overheid in één klap weer teniet doen. Bij een herstel van het  vertrouwen kunnen de koersen van aandelen echter een opleving laten zien.